Geschiedenis van de ballonvaart – Isidore-Stanislas Helman naar Louis Watteau, 1785

“La Quatorzieme Experience Aerostatique de M. Blanchard, accompagné du Chevalier Lepinard faite à Lille en Flandre, le 26 août 1785.” [De veertiende luchtballonproef van de heer Blanchard, begeleid door de Chevalier Lépinard, uitgevoerd te Rijsel in Vlaanderen op 26 augustus 1785}, kopergravure vervaardigd door Isidore-Stanislas Helman (1743–1811) naar een schilderij van Louis Watteau (1731–1798). Afm. (voorstelling): 28,2 x 42,8 cm (plaatafdruk: 34 x 45,5 cm.)

Deze rijk gestoffeerde gravure toont de spectaculaire ballonvaart van Jean-Pierre Blanchard, een Franse luchtvaartpionier, vergezeld door de Chevalier Lépinard. De opstijging vond plaats op 26 augustus 1785 in Rijsel (Lille), in Vlaanderen, en trok een enorme menigte toeschouwers — hier gedetailleerd weergegeven.

De militaire formaties, elegante toeschouwers en nieuwsgierige stedelingen tonen zowel het wetenschappelijke belang als het theatrale karakter van de vroege ballonvaart. Boven de menigte stijgt Blanchards gestreepte waterstofballon sierlijk op, zijn succesvolle vlucht was een symbool van de Verlichting en de publieke fascinatie voor vliegen.

Blanchard begon zijn aerostatische experimenten kort na de uitvinding van de Gebroeders Montgolfier. Ten tijde van deze vlucht had hij het Kanaal al per ballon overgestoken en internationale bekendheid verworven.

Voor zijn vluchten gaf Blanchard sterk de voorkeur aan waterstofgas boven hete lucht. Terwijl de Montgolfiers pioniers waren op het gebied van heteluchtballonnen, sloot Blanchard zich aan bij het rivaliserende kamp rond Jacques Charles, dat ballonnen ontwikkelde die met waterstof werden gevuld. Deze werden beschouwd als beter bestuurbaar en geschikt voor langere afstanden, zij het complexer en gevaarlijker vanwege de ontvlambaarheid van het gas.

Hoewel deze vlucht niet de grootste of technisch meest ambitieuze van zijn tijd was – eerdere opstijgingen, zoals die van Charles en Robert in Parijs in december 1783, trokken nog grotere menigten – greep Louis Watteau, officieel schilder van de stad Rijsel, de gelegenheid aan om de vooruitgang in zijn stad vast te leggen.

Literatuur: J.E. Darmon (1929), “Dictionnaire des Estampes & Livres Illustrés sur les Ballons & Machines Volantes, des débuts jusques vers 1880”, p. 70.

Prijs: Euro 650,-