Scheveningen, nieuwsprent vertrek Karel II – Pieter Hendricksz. Schut, 1660

HET VERTREK VAN KAREL II UIT SCHEVENINGEN

“’t Vertreck van Carolus Stuart de II, coninck van Engelant, Scotl:, Vranckr., en Yerlant, etc., van de Hollantsche kust tot Schevellingen na Engelant op den 2 iunii anno 1660”. Kopergravure vervaardigd door Pieter Hendricksz. Schut en uitgegeven door Nicolaes Visscher I in 1660. Later met de hand gekleurd. Afm. (plaatrand): 41,9 x 52 cm.

Karel II vluchtte in 1646 tijdens de Engelse Burgeroorlog naar Frankrijk. (Koning Karel I zou in opdracht van Oliver Cromwell worden onthoofd in 1649.) Later verbleef hij in de Zuidelijke Nederlanden. Hij woonde van 1656 tot 1658 in Brugge. Karel bezocht ook verschillende steden in de Republiek. In Leeuwarden zou hij twee keer een kapper hebben bezocht. De laatste periode van zijn ballingschap verbleef hij in Den Haag.

Oliver Cromwell overleed in1658 in Londen. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Richard Cromwell. Richard bleek niet in staat het land verenigd te houden en het leger herstelde de monarchie. Hierna werd de verbannen koning Karel II teruggeroepen. Karel II vertrok in mei 1660 vanaf het strand bij Scheveningen.

Op deze nieuwsprent zien we hoe het vertrek van Karel II door een enorme massa mensen werd gadegeslagen. Vele honderden rijtuigen, nog meer karren, kijkers en paarden waren aanwezig op het strand. Langs de weg van Den Haag naar Scheveningen zag het zwart van de mensen. Nog nooit was er in Holland zoveel volk op de been geweest. Op het strand in het midden, neemt Karel afscheid van alle hoge bestuurders, vrienden en van de Raadpensionaris De Witt. Links op de achtergrond de duinen en het dorp Scheveningen.

Er ligt een zeepink klaar “cierlijk bevlochten met palm en oragne appelen” waarmee zijn zuster Maria Henriëtte Stuart en tante Elizabeth Stuart, de Koningin van Bohemen, naar de brigantijn van admiraal Edward Montagu zouden worden gebracht. Karel II zelf neemt een sloep naar het admiraalsschip, waarmee hij naar Engeland zou varen en de Restauratie van het Britse koninkrijk zou beginnen.

Literatuur:

• Hollstein’s Dutch & Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts ca. 1450 – 1700, nr. 1-2(2)
• Frederik Muller (1863-1882) “Nederlandsche historieplaten”, nr. 2158-a; “Fraaije gravure”.
  

Prijs: Euro 2.150,- (incl. lijst)