Amsterdam, Raadhuisstraat – J.G. van Gendt, ca. 1899

RAADHUISSTRAAT AMSTERDAM

“Gezicht op de Winkelgalerij van de Levensverzekering-Maatschappij ‘Utrecht’”, kleurenlithografie naar het ontwerp van J.G. van Gendt gedrukt rond 1899 door L. van Leer & Co. Afm. (incl. tekst): 42,2 x 54,1 cm.

Tot 1895 was de Amsterdamse Raadhuisstraat een romantisch grachtje: de Warmoesgracht. Omdat het verkeer en de drukte in de stad in die tijd snel toenamen, werd de gracht gedempt en verbreed. De weg zou aansluiten op de in 1889 gedempte Rozengracht. Mensen konden dan makkelijk naar de nieuwe westelijke stadsuitbreidingen komen.

Tussen de Herengracht en de Keizersgracht kwam een doorbraak van de huizenrijen. Omdat de aansluitende straten niet in elkaars verlengde lagen, ligt de Raadhuisstraat in een s-bocht. Bij de doorbraak werden monumentale grachtenpanden gesloopt om plaats te maken voor de latere (ook monumentale) Winkelgalerij ontworpen door Van Gendt en Zonen.

De galerij werd gebouwd in een periode waarin de oude binnenstad werd uitgebreid met grote moderne gebouwen, zoals het Centraal Station, de Bijenkorf, het Rijksmuseum en het hoofdpostkantoor. Steden als Parijs en Wenen kregen in de 19e eeuw een moderne grootsteedse grandeur. Amsterdam was in die tijd aanvankelijk arm, waardoor er vrij weinig van dat soort imponerende gebouwen in de stad zijn. De galerij is daarop een opvallende uitzondering.

Het in 1899 voltooide complex omvatte 18 winkelgebouwen en twee woonhuizen, verbonden door een doorgaande galerij. De Levensverzekering Maatschappij Utrecht werd eigenaar. De eclectische galerij vertoont kenmerken van diverse stijlen, onder andere Art Nouveau en Berlagiaanse invloeden, alsmede Schotse ‘citaten’. Het geheel volgt de bocht in de weg en is rijk gedecoreerd met gebeeldhouwde krokodillen en andere (roof)dieren, die de argeloze voorbijganger tot een ‘memento mori’ moesten dienen en zo als reclame fungeerden voor de levensverzekeringsmaatschappij.

Prijs: Euro 375,-