Amsterdam – Isaak Tirion, 1760

18E-EEUWS AMSTERDAM

“Amsterdams Oudste Staat, en byzondere Vergrootingen door zevenderlei Stippen en Streepen afgebeeld.” Kopergravure uitgegeven in 1760 door Isaak Tirion als deel van Jan Wagenaars “Amsterdam, in zyne opkomst, aanwas, geschiedenissen, voorregten, koophandel, gebouwen”. Afm. 30,5 x 41,5 cm.

We zien Amsterdam in de nadagen van de Gouden Eeuw, met het herkenbare patroon van halve cirkels en radiale straten.

Centraal ligt de historische binnenstad met de Dam, het stadhuis (het huidige Paleis op de Dam) en de omliggende grachten. In het oosten (links) zien we scheepswerven en de voor die tijd nog grotendeels lege kavels van de Vierde Uitleg –  een ambitieuze stadsuitbreiding die al in de zeventiende eeuw was ontworpen, maar pas ver in de 19e eeuw volledig zou worden bebouwd.

De kaart weerspiegelt een tijd waarin Amsterdam zijn economische toppositie in de wereldhandel aan het verliezen was. De stadsgrenzen, gemarkeerd door het Singel en de vestingwerken, bleven tot halverwege de 19e eeuw vrijwel onveranderd.

Jan Wagenaar (1709-1773) schreef over de politieke, kerk- en economische geschiedenis van Nederland. Van zijn hand verscheen in 1749 het eerste deel van de “Vaderlandsche Historie vervattende de geschiedenissen der nu Vereenigde Nederlanden”. Hij werd op slag beroemd.

Vanaf 1756 kwam hij in dienst bij de stad Amsterdam, eerst als schrijver van de Amsterdamsche Courant. Intussen werd een verkorte uitgave van zijn Vaderlandsche Historie in het Frans en Duits vertaald. In 1758 werd hij benoemd als geschiedschrijver van de stad, waarvoor hem toegang in de archieven werd gegeven. Twee jaar later, in 1760, werd hij aangesteld als “eerste clercq ter secretarije.” Wagenaar kreeg in 1762 inzage in het kerkelijk archief. Tussen 1760 en 1768 verscheen zijn geschiedschrijving van de stad Amsterdam in dertien rijk geïllustreerde delen.

Prijs: Euro 425,- (incl. lijst)