Hemelkaart – Tobias Lotter, ca. 1750

“Planisphaerium Coeleste”. Kopergravure uitgegeven door Tobias Lotter te Augsburg rond 1750. In de tijd met de hand gekleurd (met latere toevoegingen?). Afm. 48 x 57 cm.

We zien de sterren van het noordelijk- en zuidelijk halfrond afgebeeld als allegorische figuren, dieren en wetenschappelijke instrumenten. De stijl van de sterrenbeelden volgt het Firmamentum Sobiescianum sive Uranographia uit 1687 van de Poolse astronoom Johannes Hevelius (1611-1687), wiens naam onder de hemisferen op een banderol wordt genoemd. De ondertitel geeft ook aan dat de kaart is gebaseerd op het werk van Edmond Halley (1656-1742), de Britse astronoom naar wie de komeet van Halley is vernoemd. Het ontwerp van de kaart was gebaseerd op werk van de Neurenbergse astronoom Georg Christoph Eimmart (1638-1705).

Boven en onder de halfronden staan zes diagrammen. Van links boven naar rechts onder zien we astronomische modellen van Tycho Brahe en Claudius Ptolemaeus, een model dat de getijden door de beweging van de maan weergeeft, een schema van de verlichting van de maan door de zon, een astronomisch model van Copernicus en een model van Lansbergen over de beweging van de aarde om de zon.

In de basis volgt Tobias Lotter een kaart die tien jaar eerder door zijn leermeester Johann Baptiste Homann op de markt was gebracht, maar hij voegt er nog twee armillariums (hemelbollen voorzien van metalen ringen die de belangrijkste cirkels van de hemel voorstellen) en twee globes van de aarde aan toe.

Homann op zijn beurt hergebruikte een koperen plaat die rond 1700 door Pieter Schenk in Amsterdam was gebruikt om een hemelkaart van te drukken.

Prijs Euro 1.450,-