SPECTACULAIR LAATSTE OORDEEL
“Pourtraict du Iugement Universel – Iudici Universalis Paradigma” kopergravure op negen gemonteerde bladen vervaardigd door Pieter de Jode I (1570-1634) naar het schilderij van Jean Cousin de Jongere (ca. 1522–1595), hier in een tweede staat gedrukt door Pierre Drevet te Parijs eind 17e-eeuw. Afm. (plaatafdruk) 143 x 122 cm.
In de Bijbel is op verschillende plaatsen sprake van een einde der tijden de Apocalyps, waarin overlevenden en doden geoordeeld zullen worden. Tijdens deze dag des oordeels keert Christus terug op aarde om recht te spreken.
Hoog in het midden zien we Christus, aan zijn voeten de wereldbol. Met zijn linkerhand heft hij een sikkel dreigend naar de ongelukkigen onder hem, het zijn zij die naar de hel zullen gaan. Bij de verdoemden zitten ook figuren van hoge rang die kronen dragen. Met zijn rechterhand gebaart hij zegenend naar de uitverkorenen, zij zullen in het hemels paradijs worden opgenomen. Rechts van Christus zien we de Maagd Maria en links Johannes de Apostel, zij pleiten voor de verdoemden. De andere apostelen zitten om hen heen.
Vanuit de wolken bazuinen engelen naar de aardse hel er onder, ze wekken de doden tot leven. Het kwade heeft vrij spel, demonen en monsters maken er de dienst uit, ze vertegenwoordigen de zonde van de mens. Nu wordt het kaf van het koren gescheiden.
Op aarde staan de doden op uit hun graven om geoordeeld te worden. Degenen die het waard zijn, worden door engelen naar de poorten van de hemel gebracht. Via een trap, helemaal links, klimmen ze naar boven. De hemel is afgebeeld als een paleis met grote muren die zijn gebouwd om zondige onzuiverheden buiten te houden.
De verdoemden gaan naar de hel. Die hel is overal. Skeletten voeren de doden roeiend af naar de buitenste duisternis. Anderen worden van een toren gestort, in een kerker gesmeten, door slangen gewurgd, geradbraakt of opgehangen.
De kijker wordt een spiegel voorgehouden. Het moment waarop de Apocalyps de wereld wegvaagt en het er op aankomt. Hoe heb jij je leven geleefd? Wordt het de hel of de hemel? Het herinnert de beschouwer dat eens de dag des oordeels zou komen en dat het dus wijs is om goed te leven. Want anders…
Onder de voorstelling een disclaimer: dit paradigma, deze voorstelling van opvattingen, is bekeken, beoordeeld en perswaardig geacht door Laurentius Beyerlinck, licentiaat theologie, kanunnik te Antwerpen en censor van boeken. De katholieke kerk zegt dus dat het waar is…
Literatuur:
- Wurzbach Niederländisches Künstler-Lexikon (1906), nr. 13
- Hollstein’s Dutch & Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts ca. 1450 – 1700, nr. 83II
Prijs: Euro 4.500,-
