GROOT(S) GEZICHT OP HAARLEM
“HAER-LEM“ kopergravure vervaardigd door Jan van de Velde naar een tekening van Pieter de Molijn. Uitgegeven te Amsterdam door Reinier en Joshua Ottens tussen 1726-1766. De gravure bestaat uit 3 aaneengeplakte bladen; tesamen 41 x 169,2 cm. Later met de hand gekleurd. Signaturen midden onder: Petrus Molineus Inv. ; Johannes Veldius sculp. ; R.& I.Ottens Excud.Amst:.
De eerste druk (staat) verscheen in 1621, uitgegeven te Haarlem door David van Horenbeeck. Dit is de tweede druk.
Hier zien we Haarlem vanuit het noorden met centraal de Grote of St.-Bavokerk en op de voorgrond de Kleverlaan. Geheel links de ruïne van kasteel Huis ter Kleef waarnaast een boerderij aan Het Zieken (de tegenwoordige Kennemerstraat) en het torentje van het voormalig Leproos-, Pest- en Dolhuis (thans Het Dolhuys). Geheel rechts een van de molens aan de Zijlweg.
In composities van Pieter de Molijn (London 1595-1661 Haarlem) komen de figuren altijd sterk naar voren en steken van de omgeving af. Op de voorgrond links zien we hier een aantal mannen en koeien. Op de Kleverlaan een aantal paard-en-wagens, ruiters en wandelaars. In het midden een tekenaar die het Huis ter Kleef schetst, vermoedelijk is dit De Molijn zelf die zich een plek in deze voorstelling gunde.
Hollandse landschapsschilderkunst uit de 17de eeuw speelde zich vooral af rond Haarlem. Het burgerlijke buitenvermaak, zoals het rondrijden in “˜speelwagens’, het bezoek aan plattelandsherbergen, dorpskermissen en het wandelen, was daarbij een favoriet onderwerp. In het relatief veilige Hollandse platteland werd toen al eindeloos gewandeld, terwijl in andere Europese steden de inwoners wel twee keer uitkeken voordat ze de stadsgrenzen verlieten.
Boven het profiel van Haarlem van links naar rechts het wapen van Haarlem, gehouden door twee zeemonsters, het wapen van Holland, een op een gevleugeld paard gezeten vrouw (dichtkunst?), de dorre boom met de wapens van Haarlem op een vaartuig met een zaag op de boeg (symbool voor de verovering van Damiate door een aantal leden van Haarlemse families waarvan de wapenschilden in de boom hangen), vervolgens een op een leeuw gezeten vrouw, die zuilen vasthoudt, als symbool voor de kracht. Daarna het wapen van prins Maurits en tenslotte het oude wapen van Haarlem, gehouden door twee zwaar behaarde mannen.
Het cartouche rechtsonder bevat een opdracht aan het stadsbestuur van Haarlem in het Latijn en Grieks door Samuel Ampzing en David van Horenbeeck, daaromheen een aantal voorwerpen waarin we Haarlem zouden moeten herkennen, zoals wapens, harnassen, muziek, muziekinstrumenten, boeken, paletten en penselen, het zwaard van justitie, vlaggen, voorwerpen die te maken hebben met de textielnijverheid en blekerijen, geheel rechtsonder een biervat en een tulp.
prijs: Euro 6.500,- (incl. lijst)
