Den Haag, Malieveld – Iven Besoet, 1760

EXCERCITIE VAN DE HAAGSE SCHUTERIJ OP HET MALIEVELD

“Gezicht van de Malibaan en Waapen Schouwing der Haagse Schuttery” kopergravure vervaardigd door Iven Besoet en uitgegeven in 1760 door Hendrik Florisz. Scheurleer. Later met de hand gekleurd. Afm. (prent): ca. 28,5 x 40,5 cm.

Net zoals nu het Malieveld gebruikt wordt voor evenementen, was dat in het verleden ook het geval. De Haagse schutterij hield er een paar keer per jaar een wapenschouw.

Anders dan veel andere Hollandse steden was Den Haag géén ommuurde of versterkte stad en had het formeel gezien geen stadsrechten. Toch bezat het net als andere steden in de Republiek een stedelijke burgerwacht die in principe verantwoordelijk was voor de handhaving van orde en veiligheid, en voor de verdediging van de stad in tijden van nood. In praktijk had de schutterij in deze periode vooral een ceremoniële en sociale functie.

In de 18e eeuw werd de Haagse schutterij steeds minder militair relevant. De schutters oefenden nog wel geregeld, maar hun optredens waren vooral bedoeld als openbare vertoningen van burgerzin en trouw aan het landsbestuur. Bij feestelijkheden of bezoeken van hooggeplaatste personen fungeerde de schutterij als erewacht, compleet met vaandels, muziek en ceremoniële uniformen.

De jaarlijkse wapenschouw, zoals op deze voorstelling, was een van de belangrijkste publieke momenten waarop de schutterij zich als georganiseerde en gedisciplineerde macht aan het publiek toonde.

De Haagse uitgever en boekverkoper Hendrik Florisz. Scheurleer (1692-1768) speelde in op de populariteit van het stadsgezicht in het midden van de 18^de eeuw. Hij publiceerde een reeks van achttien uiterst informatieve gezichten van Den Haag en directe omgeving die hij allemaal aan Haagse burgemeesters, baljuws of secretarissen opdroeg. Ze zijn gegraveerd door Iven Besoet (ca. 1720-1769) een uit Leiden afkomstige kunstenaar. Dat de reeks een succes was, mag blijken uit de diverse kopieën (meestal optica-prenten) die er naar zijn gemaakt. Of Besoet er goed aan heeft verdiend, is echter zeer de vraag, want als we de biografieën mogen geloven werd hij wegens wanbetaling zijn huis uitgezet, waarna hij, gehuld in een deken, op straat verbleef en korte tijd later overleed.

Dit gezicht op het Malieveld is opgedragen aan Johan Pieter Dierquens , kolonel van de Haagse Schutterij (en later ook burgemeester van Den Haag).

Prijs: Euro 650,-