Amsterdam – Baldwin & Cradock, 1835

“Amsterdam”, staalgravure uitgegeven door Baldwin & Cradock in 1835 voor de Society for the Diffusion of Useful Knowledge (S.D.U.K.) In de tijd met de hand gekleurd, met latere toevoegingen. Afm. 33 x 39 cm.

Deze gravure werd in een reeks van 218 kaarten opgenomen in verschillende uitgaven van Maps of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge (S.D.U.K.).

De S.D.U.K. was opgericht in 1827 door de Engelse politicus en sociaal hervormer Lord Henry Peter Brougham (1778–1868). Het genootschap stelde zich ten doel de volksontwikkeling te bevorderen. In 1825 publiceerde Brougham het pamflet Practical Observations upon the Education of the People waarin hij zijn ideeën uiteenzette. Een middel om het doel te bereiken was het uitgeven van voorlichtende en belerende literatuur. De Society richtte zich op de lagere negentiende-eeuwse Engelse klassen. In 1826 was de eerste vergadering van een ‘General Committee’ en een jaar later verscheen de eerste kaart. Een formeel werkend ‘Map Committee’ werd in november 1828 geïnstalleerd.

De kaarten voor de S.D.U.K.-atlassen werden soms per stuk, maar meestal in afleveringen uitgegeven. Zo hoefde de ‘gewone man’ niet teveel geld in één keer uit te geven en stelde hij op de lange termijn een verzamelatlas samen. Hierdoor is ook te verklaren dat gebonden uitgaven in vele varianten voorkomen: uitgaven in één, in twee en in drie banden, die ieder voor zich weer van verschillende opdrukken voorzien kunnen zijn.

Boven de Engelstalige hoofdkaart staat een topografisch onjuist inzetkaartje met de titel Plan of the environs of Amsterdam. Linksboven het inzetkaartje staat een vertaling naar het Engels van vijftien Nederlandse termen die in het kaartbeeld voorkomen. Onder de kaart zien we veertien van de belangrijkste gebouwen in de stad afgebeeld wat het geheel een speelse indruk geeft. Het was curieus dat drie van de veertien gebouwen in 1835 niet meer bestonden. In 1822 stortte het Oost-Indisch Zeemagazijn in. In 1808 werd op bevel van Lodewijk Napoleon de Waag op de Dam afgebroken en in 1829 was de Haringpakkerstoren wegens bouwvalligheid neergehaald. Het Paleis op de Dam staat nog aangegeven als Hotel de Ville, terwijl het al als Koninklijk Paleis in gebruik was.

Prijs: Euro 295,-