Kopergravure uit de stedenatlas van Frederick de Wit “Perfecte Aftekeningen der steden van de XVII Nederlandsche provincien in plattegronden“, uitgegeven ca. 1690. Later (?) met de hand gekleurd. Afm. 42,2 x 53,5 cm.
Wageningen – Frederick de Wit, ca. 1690
€1.650
WAGENINGEN IN DE 17DE-EEUW
De vestingwerken van de stad Wageningen zijn sterk veranderd in de jaren na 1624, na de hervatting van de vijandelijkheden in de Tachtigjarige Oorlog. De oude dubbele gracht is vergraven tot één enkele, brede gracht en er zijn zes bolwerken aangelegd. De beide stadspoorten, de Nudepoort en de Bergpoort, zijn herschapen in rondeelpoorten met elk een binnen- en een buitenpoort. Deze nieuwe vestingwerken zijn op deze kaart, opgemeten door Nicolaes van Geelkercken, duidelijk ingetekend. Hij heeft echter een paar merkwaardige fouten gemaakt. De knik in de stadsmuur bij het noordoostelijke bastion Beckaf (rechtsboven) is veel te scherp getekend. Het ravelijn voor de Bergpoort ontbreekt, evenals de brug voor de Broekpoort. Van Geelkerckens kaart is in 1654 gepubliceerd in de Gelderse Geschiedenissen van Arend van Slichtenhorst. De Wits kaart is er een nauwkeurige navolging van.
Buiten de Nudepoort is de herberg “’t Hof van Gelderlandt” ingetekend. De Wit heeft een schrijffout van Van Geelkercken overgenomen. Het tuinhuis dat burgemeester Johannes Junius in 1643 op het westelijke bolwerk had laten bouwen en dat hij Juniushof genoemd had, heet abusievelijk “Iunus hoff“. De fout werkt tot op de dag van vandaag door in de naam Junusstraat en het theater Junushoff.
De kaart is nog niet voltooid. Links- en rechtsboven is ruimte gelaten, waar later de wapenschilden van Gelderland en Wageningen had moeten komen. Doordat de inkleurder alles groen gemaakt heeft, valt dat hier niet zo op. Er ontbreekt ook een cartouche of kader rondom de legenda.
Na de brand die uitgeverij Joan Blaeu in 1672 verwoestte, had Frederick de Wit een deel van de koperen platen uit de boedel van Blaeu overgenomen en gaf deze met kleine wijzigingen onder eigen naam uit. De kaart van Wageningen kwam niet voor in het Stedenboek van Blaeu en verscheen dus rond 1690 voor het eerst. De oplage van De Wit’s Stedenboek was vele malen kleiner dan die van Blaeu, dat maakt de plattegrond van Wageningen dus zeldzaam!
Frederick de Wit (1630-1706) was graveur en kaart verkoper geboren in Gouda. Door zijn huwelijk met Maria van der Waag in 1661 verkreeg hij zijn burgerrecht voor Amsterdam waar hij sinds 1648 werkte. Hij werd daar een van de beroemdste kaartenmakers van de 2e helft van de 17e eeuw. Alhoewel hij als katholiek zeker niet bevoordeeld was, prijkte zijn naam op de stedelijke lijst van “goede mannen” van 1694 tot 1704.
Prijs: Euro 1.650,-