Brussel – Joan Blaeu, 1649

17E-EEUWS BRUSSEL “Bruxella”, kopergravure uitgegeven door Joan Blaeu als deels van diens Stedenboek in 1649. Verso: Latijnse tekst. Later met…

17E-EEUWS BRUSSEL

“Bruxella”, kopergravure uitgegeven door Joan Blaeu als deels van diens Stedenboek in 1649. Verso: Latijnse tekst. Later met de hand gekleurd. Afm. 46 x 56,5 cm.

De oorsprong van Brussel en de hoofdstad van Brabant en de Zuidelijke Nederlanden, ligt op een eilandje in het moerassige dal van de rivier de Zenne. Op de plattegrond van Blaeu is de Zenne nog te zien. In het zuidwesten komt het riviertje de stad in (nr. 26 in de legenda “Introitus Sennae”, Zennes binnenkomst) door een onbenoemde poort, waar later het Brusselse Zuidstation is gebouwd. In de stad komt een zijriviertje, de Zenne van Ransfort, erbij en dit zijriviertje vormt de eilandjes met op een er van de oude kern van de stad. De Sint-Gorikskerk (nr. 5 in de legenda “T.S. Gaugerci”) staat op dat eiland. Tenslotte stroomt de Zenne bij de Lakense poort in het noorden de stad weer uit (nr. 27 “Exitus Sennae”, Zennes uitgang). In de negentiende eeuw is de rivier overwelfd en nu is ze nergens meer te zien in Brussel. Een tweede waterloop die Brussel in het noorden verlaat, is het Kanaal van Willebroek, aangelegd in 1560-61. Bij Brusselse haven lag in het centrum van de stad bij de Sint-Kathelijnekerk (nr. 8). Tegenwoordig zijn de haven en het havenkanaal gedempt, maar in het stratenplan zijn ze nog goed herkenbaar.

In het midden van de stad ligt de Grote Markt met het stadhuis (nr. 11, “Urbis Curiae”) en het Broodhuis (nr. 12, “Praetorium a pane”). Het tweede grote plein is de Grote Zavel (“Forum Equorum”) met ten oosten daarvan het Egmontpaleis (nr. 59). Bovenaan zien we het koninklijk paleis (nr. 1, “Palatium Regium”) met een grote tuin.

De stad is in de tweede helft van veertiende eeuw omgeven door een vijfhoekige vestingwal, waarbij later achttien bastions zijn aangelegd, allemaal staan ze prominent op de kaart. De wal gaf de stad voldoende ruimte, wat te zien is aan de vele tuinen die nog in de stad liggen. Eind negentiende eeuw is op de plaats van deze wal de bekende Brusselse vijfhoek van boulevards aangelegd.

In de onder hoeken van de kaart zien we twee legenda’s met Latijnse verklaring van de cijfers. Ze zijn bekroond door wapenschilden. Rechts staat het wapen van de stad Brussel: Sint Michaël die de duivel verslaat. Links zien we het ingewikkeld samengestelde wapen van koning Filips IV.

Prijs: Euro 2.150,-