17E-EEUWS ZWOLLE

“Swolla”, kopergravure van Zwolle uitgegeven door Joan Blaeu in 1649 als deel van diens stedenatlas “Novum Ac Magnum Theatrum Urbium Belgicae Liberae Ac Foederatae.” Later met de hand gekleurd. Afm. 41,5 x 52,5 cm.

In  het  begin  van  de  17de  eeuw  werd  de  stad  voorzien  van  een  aarden vestinggordel  met  bastions.  De  Dijk, een  strook  land  ten  noorden  van  de  Thorbeckegracht,  kwam  nu  binnen  de  omwalling  te  liggen  doch  bleef  lange tijd  slechts  schaars  bebouwd  als gevolg  van  de  slechte economische toestand. Vanwege  de  hier  ontstane  (op  de  scheepvaart  gerichte)   bedrijvigheid   en  uit  militaire  motieven  werd  het  gebied  binnen  de  beschermende  omwalling  getrokken.  De  nieuwe  vestingwerken  maakten  Zwolle  onderdeel  van  een  linie,  die  vanaf  Nieuwe  Schans  via  Bourtange  en  Coevorden  over  Ommerschans  en  het  fort  Kijk  in de Vecht  naar  de  IJssellinie  liep.  In  1621  werd  de  vesting  voltooid.  De  vestingwerken  bestonden  uit  een aarden  hoofdwal  met  elf  bastions  en  een  natte  gracht.  Daarbij  lag  er  een  hoornwerk  voor  de  Sassenpoort  en een  ravelijn  voor  de  Diezerpoort.  Het  eerste  is  nog  altijd  te  herkennen  in  het  trace  van  de  Karnebeekstraat,  de  Zuiderkerkstraat en  de Zeven Alleetjes.  De  plattegrond  van  Blaeu  geeft  een goed  beeld van  de  17de-eeuwse  vestingwerken  van  Zwolle, terwijl  ook  de  middeleeuwse  ommuring  op  deze  kaart  nog  redelijk  goed  zichtbaar  is. Het  terrein  tussen  de voormalige  dubbele  zuidelijke  stadsmuur  werd  in  deze tijd  bij  de  aangrenzende  huizen getrokken.  Hier  verrezen  in de  17de  eeuw  aan  de  zuidzijde  van  de  Blijmarkt  en  de  Koestraat  royale  herenhuizen.  Walstraat,  Koestraat  en  Blijmarkt  vormen  sinds eeuwen  de  zuidgrens  van  de  stad. Voor  de  Koestraat  kan  men  de  bewoning  traceren  tot  1 535. De  zuidkant  van  de Walstraat  blijkt  als  bouwgrond  voor  huizen  pas  in  1581  in  gebruik  te  zijn  genomen.  In  de  binnenstad  zelf werd  na  de  hervorming  het  terrein  van  het  Bethlehemklooster  verkaveld  en  werd  de  Nieuwmarkt  aangelegd, die  een  verbinding  kreeg  met  de  serie markten langs de Groote Aa.

Linksboven zien we het wapen van Overijssel, rechts dat van Zwolle. Links onderaan een legenda met belangrijke gebouwen. De legenda wordt versierd met afbeeldingen van vee, Zwolle had in de 17^e-eeuw een belangrijk stapelmarkt waar vee werd verhandeld; en putti met rollen textiel, in die tijd kende de stad veel textielbedrijven.

De Amsterdamse cartograaf en uitgever Joan Blaeu stelde zich tot taak de doelstellingen van eerdere uitgevers Abraham Ortelius en Georg Braun en Franz Hogenberg tegelijk te realiseren, door aan zijn uit vele delen bestaande wereldatlas ook een aantal stedenboeken toe te voegen. Er kwamen stedenboeken op de markt van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden en van Italië. Helaas werd in 1672 Blaeu’s werkplaats volledig door brand verwoest en stedenboeken van andere landen zijn nooit verschenen. Blaeu’s boedel met daarin de koperplaten om plattegronden te drukken werd opgekocht door o.a. Frederick de Wit die ze gebruikte voor zijn eigen stedenboek.

Prijs: VERKOCHT