Amsterdam – Claes Jansz. Visscher, ca. 1643

EEN VAN DE FRAAISTE 17E-EEUWSE KAARTEN VAN AMSTERDAM “Amstelodamum Celebre Emporium Forma Plana”, kopergravure vervaardigd rond 1643 door Claes Jansz.…

EEN VAN DE FRAAISTE 17E-EEUWSE KAARTEN VAN AMSTERDAM

“Amstelodamum Celebre Emporium Forma Plana”, kopergravure vervaardigd rond 1643 door Claes Jansz. Visscher. Later met de hand gekleurd. Afm. 38 x 54 cm.

We zien de stad gebouwd tot en met de Derde Uitleg. Al snel na de voltooiing van de derde uitleg verschenen er stadsplattegronden waarop de contouren van een volgende stadsuitleg was afgebeeld. De fortificatie werd doorgetrokken vanaf de Leidsegracht over de Amstel om bij het IJ te eindigen. Hiermee kreeg de stad een symmetrische omtrek. De geplande wal van vierde stadsuitleg, compleet met bolwerken, zien we hier op de kaart dwars door het nog landelijke gebied doorgetrokken.

In de rechterbovenhoek zien we de koopmansbeurs gebouwd door Hendrik de Keyser, opgericht in 1611. Op de sokkel ernaast ligt de staf van handelsgod Mercurius. In de achtergrond de stadswaag die vanaf 1566 op de Dam stond (en is afgebroken in 1808).

Onder de het kaartbeeld een profiel van de stad. Hieronder lezen we: “Amsterdam eerst bewoont synde van enighe Visschers, is met houte Veste ende Toorens seer klein omvangen, anno 1280, of daer omtrent, ende ann(o) 1300 tot in den Gront vernield, doch vande gevluchte inwooners weder gebout synde, is aldereerst met Stadts privilegie begaest Ao. 1342, van Willem de vierde, Graef van Hollant.” Links daarvan staat de tekst ook in het Latijn vermeld.

Het profiel wordt geflankeerd door een ‘huidige bewoner’ in zeventiende-eeuwse (links) en in middeleeuwse kledij (rechts). De eerstgenoemde, wiens handen rusten op een schild met het wapen van Amsterdam, kijkt naar het ”Oost-Indische Huys ghesticht in ’t Jaer 1606. De tweede, met hand op het stadszegel, staat naast het “West-Indische Huys ghesticht in ’t Jaer 1623”.

In de linker bovenhoek tenslotte, zien we het oude stadhuis dat (op de plek van het huidige Koninklijk Paleis) van de 14^e-eeuw tot 1652 op de Dam heeft gestaan.

Literatuur: Marc Hameleers “Kaarten van Amsterdam 1538-1865”, nr. 24-2

Prijs: VERKOCHT