Hemelkaart – Andreas Luchtenburg + Cornelis Danckerts, ca. 1695
ZELDZAME HEMELKAART
“Nieuwe Hemels Spiegel waer door den hemel, aerde en zee dadelik kan afgemeten werden. Noyt gesien en dat op alles Polus hooghten seer noodig voor Stierlieden.” Kopergravure vervaardigd door Andreas van Luchtenburg te Rotterdam, los uitgegeven door Cornelis Danckerts rond 1695. In de tijd met de hand gekleurd, met latere toevoegingen. Afm. 60,5 x 52.8 cm.
We zien de sterrenhemel zoals waar te nemen vanaf het noordelijk halfrond met de sterrenbeelden gecentreerd rond de poolster. Linksboven een diagram met het zonnestelsel van Nicolaas Copernicus, waarbij de zon in het midden staat en de planeten eromheen draaien. Een in de 15e-eeuw revolutionaire theorie die het wereldbeeld verwierp waarbij de aarde werd geacht het centrum van het heelal te vormen. Rechtsboven een weergave van de draaiing van de aarde om de zon. Het “Natuurlik Bewijs van de Sons Stilstand en Aedryks Voortgank”.
In het kaartbeeld zien we sterrenbeelden als Andromeda, Kreeft, Leeuw, Tweeling, Maagd, Walvis (afgebeeld als een soort zeemonster), Haas (hier een kruising tussen een zeehond en een hert), Grote Hond, Stier, Voerman, Driehoek, Vissen, Pegasus, Beker, Waterslang, Hercules, Arend, Steenbok, Waterman, en Weegschaal. Ook de omlooptijden van Mercurius, Jupiter, Venus, Aardkloot, Saturnus, en Mars zijn weergegeven. Om de sterrenhemel een ring met uren van de dag en maanden van het jaar. De vier winden blazen vanuit de hoeken van kaart.
Deze fraaie en zeldzame hemelkaart is opgedragen aan Frederik III keurvorst van Brandenburg en hertog van Pruisen (en later eerste koning van Pruisen).
Andreas van Luchtenburg (1643(?) – 1709) was wiskundige, astronoom, almanakberekenaar, leraar Italiaans en boekhouden, cartograaf, stadmeester van Tholen, onderwijzer in de Hemel-, Aard- en Zeemeetkunst te Rotterdam en Amsterdam en mathematicus te Willemstad.
Prijs: VERKOCHT