Nagasaki – Jean Dominique Etienne Canu naar Jean de Fontenay, 1810

NAGASAKI, DOOR DE CHINEZEN GENAAMD TCHANGKI

“Nangasacki appellé par les Chinois Tchangki“. Kopergravure vervaardigd in 1810 door Jean Dominique Etienne Canu naar een ontwerp van Jean de Fontenay. Later met de hand gekleurd. Afm.: ca. 16 x 29,5 cm.

We zien de ommuurde stad Nagasaki met aan het water “la loge Hollandoise” (D) en de “Place des Vaisseaux Hollandois”, de Nederlandse factorij Dejima.

Sinds 1641 was dit de enige plaats in Japan waar Europeanen – uitsluitend Nederlanders – onder streng toezicht mochten verblijven en handel drijven. Vanuit Dejima leverde de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) onder meer specerijen, suiker, textiel en medische kennis, in ruil voor Japanse koper, lakwerk en porselein.

Aan de overzijde van de baai lag de Chinese wijk Tōjin yashiki  (“Loge Chinoise” met een “Place des Vaisseaux Chinois”) ongeveer tweemaal zo groot als Dejima.

De handel tussen China en Japan was veel groter dan de handel tussen Nederland en Japan. Jaarlijks voeren slechts maximaal vier Nederlandse schepen naar Japan, terwijl er tientallen Chinese schepen aankwamen in dezelfde tijdsperiode. In de late zeventiende eeuw gingen er soms jaarlijks meer dan honderd Chinese schepen naar Nagasaki, voornamelijk om koper en zeevruchten in te kopen. De Chinese handelaren verkochten voornamelijk zijde, suiker en Chinese medicijnen aan de Japanners.

Vanaf 1689 waren de Chinese handelaren verplicht zich te vestigen in Tôjin yashiki (letterlijk ‘Residentie van de Chinezen’). Net als de Nederlanders waren ook zij vanaf toen ook gebonden aan een omheind complex.

Zowel Dejima als Tōjin yashiki  bleven bestaan tot de gedwongen openstelling van Japan midden jaren 1850 en werden officieel ontmanteld in 1868.

Een opmerkelijke aantekening op de kaart wijst de “grote berg waarop de Christenen werden gemarteld” aan – een verwijzing naar de executieplaats waar in de 17e eeuw talloze Japanse bekeerlingen en Europese missionarissen hun leven lieten, nadat het christendom in 1614 was verboden.

De maker van het kaartje, Jean de Fontaney, was een jezuïet en wiskundige die meerdere malen in Zuidoost-Azië en China verbleef. Hij bezocht Nagasaki nooit zelf, maar vergaarde informatie van Chinese kooplieden om dit stadsgezicht te kunnen samenstellen. Die informatie was blijkbaar niet erg nauwkeurig en hij besefte niet dat Dejima zich op een kunstmatig eiland bevond; bovendien beeldde hij de baai van Nagasaki af als een rivier.

Prijs: VERKOCHT