Utrecht / Het Gooi – Willem Blaeu, 1635
DE HEERLIJKHEID UTRECHT
“Ultrajectum Dominium”. Kopergravure uitgegeven in 1635 door Willem Blaeu. Verso: Franse tekst. In de tijd met de hand gekleurd. Afm. 38 x 49,5 cm.
Willem Blaeu vervaardigde deze kaart aan de hand van een kaart van Balthasar Florisz. van Berckenrode uit 1620. Buitenhuizen aan Vecht of in ’s-Graveland waren er toen nog niet. Wel afgebeeld staan nog kloosters aan de Vecht die dan al tot ruïne vervallen zijn.
Het is de tijd dat tussen steden trekvaarten werden gegraven en bestaande waterwegen geschikt werden gemaakt voor het slepen van schepen. In 1599 werd de Amstel van Amsterdam tot Uithoorn van een jaagpad voorzien en tussen 1626 en 1628 delen van het traject Amsterdam-Utrecht. De eerste trekvaarten werden aangelegd als verbindingen tussen twee steden, maar in de loop van de 17e eeuw werden steeds meer afzonderlijke trekvaarten aan elkaar gekoppeld. Zo ontstonden grote trekvaartnetwerken.
De Heerlijkheid Utrecht was vanaf 1588 (tot aan de Franse tijd) een van de gewesten van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Wat de kaart niet vertelt is dat bij het verschijnen er van een pestepidemie in Utrecht woedde die pas in 1638 zou stoppen. Maar liefst 15 procent van de Utrechtse bevolking zou als gevolg van deze ziekte sterven.
Blaeu was bevlogen een atlas te maken zoals nog niet eerder op de wereld vertoond. Financiële redenen hiervoor waren ondergeschikt, daarvoor was het risico ook te groot. Maar er was sprake van rivaliteit tussen de uitgeverijen van Blaeu en Janssonius en motieven zoals prestige en vertoon waren minstens zo belangrijk. Hij wilde iets creëren dat in de hoogtijdagen van de macht van Amsterdam de geciviliseerde wereld zou overdonderen. Uit deze ambitie verscheen uiteindelijk de “Atlas Maior”.
Prijs: VERKOCHT
