Friesland – Covens & Mortier, na 1721

“Tabula Comitatus Frisiae” met inzet van een kleine “Perfecte Caerte van de Vriese Eylanden”, kopergravure voor het eerste uitgegeven door Frederick de Wit rond 1665, hier in een uitgave van Johannes Covens en Cornelis Mortier van na 1721. In de tijd met de hand gekleurd. Afm. 46 x 55,5 cm.

Frederick de Wit (1629/30-1706) werkte vanaf 1648 in Amsterdam in de Kalverstaat “In de Witte Pascaert”. Daar was hij aan het eind van de zeventiende eeuw een belangrijk uitgever, die zelf ook kaarten graveerde. Zijn kaarten hebben op de keerzijde nooit tekst, en zijn atlassen vermelden vrijwel nooit een jaar van uitgave. Voor de uitgifte van zijn atlassen verkreeg hij in 1689 een privilege van de “Heeren Staten van Holland en West-Friesland”.

In zijn beginperiode gaf De Wit voornamelijk kaarten uit, gemaakt met koperplaten van anderen, die op veilingen opgekocht werden.

Na zijn dood werd de zaak tot 1709 door zijn weduwe voortgezet, waarna veel kaarten en koperplaten in 1710 op een veiling door Pieter van der Aa en door Pieter Mortier werden gekocht, die ze meestal onveranderd weer uitgaven. Tot slot kwam een gedeelte in handen van de uitgevers Covens & Mortier en in 1735 van de gebroeders Ottens.

Deze kaart van De Wit is gebaseerd is op het werk van de Friese cartograaf Bernhardus Schotanus à Sterringa. In 1644 kwam Christiaan Schotanus met zijn “Beschrijvinge van de Heerlijckheydt van Friesland tussen ’t Flie ende Lauwers” met daarin een kaart van de provincie, drie kaarten van de goën, dertig grietenijkaarten en elf plattegronden van de steden.

Er is veel overeenkomst met een kaart van Nicolaes Visscher, deze kaart lijkt vrij precies nagetekend, het aantal huisjes bij de dorpen en het aantal bomen is vaak gelijk. De schaalstok is hetzelfde, alleen de plaats is anders. De ongeveer 1500 namen zijn gelijk aan die op de kaart van Visscher.

Literatuur: P.J. de Rijke (2006) “Frisia Dominium. Kaarten van de provincie Friesland tot 1850”, kaart nr. 47.6

Prijs: Euro 325,-