Gelderland, Veluwe, Betuwe, Zutphen – Guillaume Sanson + Pieter Mortier, 1692

GROTE KAART VAN GELDERLAND MET VELUWE, BETUWE EN HET GRAAFSCHAP ZUTPHEN “La Veluwe, La Betuwe et le Comté de Zutphen…

GROTE KAART VAN GELDERLAND MET VELUWE, BETUWE EN HET GRAAFSCHAP ZUTPHEN

“La Veluwe, La Betuwe et le Comté de Zutphen dans le Duché de Gueldre.” Gravure gedrukt van twee koperplaten naar het ontwerp van Guillaume Sanson en uitgegeven door Pieter Mortier in 1692 als deel van diens “Atlas Nouveau contenant toutes les parties du Monde”. In de tijd met de hand gekleurd. Afm. 56,5 x 76 cm.

De kaart is ontworpen door Guillaume Sanson (1633-1703), de derde zoon van Nicolas Sanson d’Abbeville (1600-1667), die als grondlegger van de Franse cartografie beschouwd wordt.

In de tweede helft van de zeventiende eeuw namen Franse geografen een vooraanstaande positie in, want in Frankrijk werd baanbrekend werk verricht op het gebied van de geografie. Door betere instrumenten was een nauwkeuriger plaatsbepaling mogelijk en zo waren de Franse geografen in staat betrouwbaardere kaarten te maken. Maar het spreekt vanzelf dat men voor de weergave van een gebied in Nederland gebruik moest maken van in Nederland vervaardigde kaarten. In dit geval moeten de kaarten van de kwartieren van de Gelderse cartograaf Nicolaes van Geelkercken uit 1639 als voorbeeld zijn gebruikt.

De kaart van Sanson werd uitgegeven tussen 1672 en 1702 door Hubert Jaillot te Parijs, maar het was in de 17^e-eeuw normaal dat kaarten werden gekopieerd van andere uitgevers. Hier hebben we dan ook te maken met een in opdracht van de Amsterdamse uitgever Pieter Mortier gemaakte kopie op bijna dubbel zo groot formaat. Interessant genoeg kopieerde hij daarbij ook het titelcartouche en noemt Mortier in het cartouche nog steeds Jaillot als uitgever en niet zichzelf. Ook de allegorische figuren en vaandels van het cartouche bleven ongewijzigd, met aan de bovenkant een zon en banderol en de spreuk “Nec pluribus Impar” (boven alles verheven) het embleem en devies van Lodewijk XIV.

Literatuur: Dick Blonk en Peter van der Krogt (2021) “Geldria Ducatus, Geschiedenis en Cartobibliografie van het Hertogdom Gelderland tot 1860”,  kaartnr. 52.1.

Prijs: Euro 975,-