Het IJ, Amsterdam, Zaanstreek – Von Wiebeking + Susemihl, 1798

HYDROGRAFISCHE KAART VAN HET IJ EN DE ZAANSTREEK IN DE FRANSE TIJD

“Der IJ Strom vor Amsterdam und der hijdrographische Grundriß der Stadt / Karte der äußern Zaane”, kopergravure vervaardigd rond 1798 door Johann Conrad Susemihl naar het ontwerp van Carl Friedrich Ritter von Wiebeking als deel van het “Allgemeine auf Geschichte und Erfahrung gegründete theoretisch-practische Wasserbaukunst“. Later met de hand gekleurd. Afm. (plaatrand): 44 x 66 cm.

Deze fraai uitgevoerde kaart toont de waterbouwkundige situatie rond Amsterdam aan het einde van de achttiende eeuw. Het accent ligt op het IJ en zijn verbindingen met de Zaanstreek en de Zuiderzee. Links onder is Amsterdam weergegeven met zijn vestingwerken en de karakteristieke concentrische grachtengordel, terwijl de grote inzet rechtsboven de monding van de Zaan bij Zaandam belicht. Bovenaan geven dwarsprofielen de diepte en oeverstructuur van het IJ weer.

De kaart werd ontworpen door Carl Friedrich Ritter von Wiebeking (1762-1842), een Duits waterbouwkundig ingenieur met grote aandacht voor het stroomgebied van de Rijn (en dus de Nederlandse delta). Zijn Allgemeine Wasserbaukunst geldt als een standaardwerk waarin hij, gesteund op historische kennis en eigen ervaring, voorbeelden verzamelde van waterstaatswerken uit geheel Europa. Amsterdam en de Zaanstreek waren voor hem van bijzonder belang als voorbeelden van geavanceerd Nederlands waterbeheer en scheepvaartinfrastructuur.

De gravure werd vervaardigd door Johann Conrad Susemihl (1767–1847), een Duitse graveur en tekenaar die veel voor Wiebekings publicaties werkte. De combinatie van planimetrische weergave, detailkaarten en dwarsdoorsneden toont de systematische benadering die Wiebeking in zijn werk voorstond: niet alleen de stedelijke en regionale waterstructuren, maar ook de technische profielen van oevers en dijken.

Prijs: Euro 375,-