PASKAARTEN VAN MARSDIEP EN MONDING VAN DE MAAS
“De Texelstroom met de gaten vant Marsdiep” met een inzetkaart van de kust van West-Friesland tussen Enkhuizen en Medemblik, op één blad met een “Caart van de Mase, ende het Goereesche Gat”. Kopergravure uitgegeven door Pieter Goos te Amsterdam in 1672 als deel van “De zee-atlas ofte water-wereld.” Later met de hand gekleurd. Afm. (plaatrand): 43 x 53 cm.
Paskaarten werden in de 17e-eeuws gebruikt voor navigatie op zee. Je kon er je de koers op bepalen en afgelegde afstanden op af passen. Paskaarten zoals deze toonden een topografische weergave van kustlijnen, rivieren en eilanden en waren voorzien van een netwerk van kompaslijnen of loxodromen. Ook aangegeven ankerplaatsen, ondieptes, banken, tonnen en vaarinstructies, hielpen zeevaarders op weg.
Het Marsdiep tussen Texel en Den Helder, was een cruciaal doorvaartgebied voor schepen die vanuit de Noordzee naar de Zuiderzee (of andersom) wilden varen.
Op het rechterdeel van de kaart zien we de Maasmonding, het gebied rondom de huidige haven van Rotterdam, met het eiland Voorne-Putten en de omliggende wateren. De in het gebied gelegen getijdengeulen waren van belang voor de scheepvaart van en naar de belangrijke havens. Net als bij het Marsdiep worden ook hier dieptes aangegeven in vadems, van belang voor het navigeren door deze soms ondiepe en verraderlijke wateren. Ook zandbanken zijn ook in dit deel van de kaart duidelijk aangegeven, wat de complexiteit van de navigatie in dit gebied benadrukt. Stuurlui moesten zorgvuldig navigeren om niet vast te lopen.
De eerste eigen zeemansgids van Pieter Goos (1616-1675) verscheen in 1650. Gedurende 25 jaar gaf hij goed samengestelde zeemansgidsen en vanaf 1666 fraaie atlassen uit. Bijna alle kaarten hierin waren kopieën van Hendrick Donckers’ zeekaarten (zo ook de kaart van het Marsdiep en de Maasmonding).
In 1672 publiceerde hij de atlas die wordt aangemerkt als een van de beste maritieme atlassen van die tijd, “De Zee-Atlas Ofte Water-Wereld, Waer in vertoont werden all de Zee-Kusten Van het bekende des Aerd-Bodems. Seer dienstigh voor alle Heeren en Kooplieden, Also oock voor alle Schippers en Stuurlieden.”
Prijs: Euro 650,-
