17E-EEUWSE PASKAART VAN DE WADDEN
“Nieuwe beschrijvinghe van alle de Eylanden ende Gaten der Zee, die ghelegen zijn langs de Custen van Vrieslandt Groeningerlandt Embderlandt etc. van Vlielandt af tot de Elve toe“. Kopergravure uitgegeven in 1608 door Willem Jansz. Blaeu als deel van diens “Het licht der Zee-vaart”. Later met de hand gekleurd. Afm. 25 x 56 cm.
Paskaarten zoals deze van de Wadden werden in de 17e-eeuw gebruikt voor navigatie op zee. Je kon er je de koers op bepalen en afgelegde afstanden op af passen. Paskaarten toonden een topografische weergave van kustlijnen, rivieren en eilanden en waren voorzien van een netwerk van kompaslijnen of loxodromen. Ook aangegeven ankerplaatsen, ondieptes, banken, tonnen en vaarinstructies, hielpen zeevaarders op weg.
Het licht der Zee-vaart verscheen in 1608. Met deze zeemansgids begon Willem Janszoon Blaeu (1571-1638), zijn carrière als auteur én als drukker en uitgever van boeken. Daarvóór was Blaeu al ruim een decennium in Amsterdam werkzaam als vervaardiger en verkoper van kaarten en instrumenten, maar dit was zijn eerste boek.
Daarna zouden nog ruim 300 edities van boeken in uiteenlopende genres volgen. Het bleef ook niet bij één zeemansgids. Van Het licht der zee-vaert werden een halve eeuw vele herdrukken, uitbreidingen en verbeteringen gepubliceerd. Actualiseren van informatie moest ook wel. In de inleiding staat dat zeegaten en havens snel veranderen, waardoor “soodanighe beschrijvingen nu ter tijdt niet alleen onbequaem en zijn, maer seer schadelijck, soo men hem daer naer soude willen reguleren.”
Willem Blaeu’s zoon Joan zet het bedrijf van zijn vader na diens overlijden voort. Het bedrijf van de familie Blaeu wordt de grootste en beroemdste drukker/uitgever van kaarten en atlassen van de 17e-eeuw.
Literatuur: Cor Koeman (1970) “Atlantes Neerlandici – Bibliography of terrestrial, maritime and celestial atlases and pilot books, published in the Netherlands up to 1880”, deel IV, M. Bl 1 (20).
Prijs: Euro 2.150,-
