Zuid-Holland, Brabant, Biesbosch – Moses Pitt, 1682

“Hollandiae Meridionalis Pars II continens novissimam Insularum Dordracensis, Alblasser, Crimper, Clundert.” kopergravure vervaardigd door Johan van den Aveele en uitgegeven door Moses Pitt te Londen in 1682. Fraai in de tijd met de hand gekleurd. In de tijd met de hand gekleurd. Afm. 47 x 56,4 cm.

Tussen 1579 en 1588 werd bijna heel Brabant veroverd door de Spanjaarden. In 1588 begonnen de opvolger van Willem van Oranje, prins Maurits en zijn neef stadhouder Willem Lodewijk een grote veldtocht naar Brabant en keerde het tij.

Waar in het begin van de Opstand er nog grote veldslagen hadden plaatsgevonden, veranderde de strijd in een oorlog om steden. De steden werden versterkt met aarden omwallingen en innovaties als ravelijnen en bastions. Deze moesten de kanonskogels tegenhouden. De vestingwerken kregen een stervorm, om dode hoeken te voorkomen. De vijand kon niet ongezien naderen. Ook al is de koperplaat al tientallen jaren oud en de Tachtigjarige Oorlog bij uitgifte van de kaart reeds lang voorbij, het landschap veranderde niet zo veel en steden als Breda, Geertruidenberg, Gorinchem, Woudrichem, Klundert, Oudewater en Willemstad zijn nog als vestingsteden duidelijk herkenbaar.

Deze kaart, met het noorden rechts boven, verscheen in het 4e en laatste deel van “The English Atlas”. Deze atlas was het ambitieuze project van de Engelsman Moses Pitt waar hij in 1670 aan begonnen was. Pitt die noch wetenschapper, noch cartograaf was, wilde een atlas publiceren in 12 delen, die mooier en groter zou worden dan de “Atlas Maior” van Joan Blaeu. De kaarten werden gedrukt van de koperplaten die hij die hij verkregen had van Johan Janssonius’ erven, Johan Janssonius van Waesberge en Steven Swart.

Hoewel een flink aantal mensen had ingetekend en het project onder auspiciën stond van de Royal Society, kon hij niet tippen aan de Amsterdamse uitgevers die de markt al decennia lang domineerden. Pitt had het project onderschat en het ontbrak hem uiteindelijk aan financiële middelen en voldoende kennis om het tot een succes te maken.

Het project liep uit op een fiasco en slechts 4 delen van de atlas werden gepubliceerd. Van het 5e deel is enkel de tekst verschenen. Uiteindelijk werd Pitt failliet verklaard en gearresteerd in 1685.

Prijs: Euro 495,-