ONZE ZUIDERZEE, UITVALSBASIS VOOR DE WERELD
“Paskaarte van de Zuyder Zee. Met alle des zelfs inkoomende Gaaten: soo als die op ’t Zeekarte konnen Bezeylt worden“, kopergravure, uitgegeven na 1680 “met privilegie voor 15 Jaer, by Joannis van Keulen Boek-verkooper en Graadboog-maaker aande Nieuwbrug inde Gekroonde Lootsman” te Amsterdam. Afm. (prent): 51,2 x 58,2 cm.
Met twee cartouches met mythologische figuren, waarin de benaming van de kaart en de schaal in Spaanse-, Duitse- en Engelse- en Franse mijlen wordt aangegeven. In het andere cartouche met wapen van Amsterdam, staat het adres van Van Keulen.
De Zuiderzee lag vol zandbanken en andere ondieptes. Daardoor was het een moeilijk vaarwater. Vooral in het noordelijke deel – de huidige Waddenzee – konden schepen met moeite een route vinden. Daarvoor gebruikten schippers kaarten als deze waarop dieptes, zandbanken, bakens en visfuiken zijn aangegeven.
Johannes van Keulen was de grondlegger van het bekende uitgevershuis dat zich gedurende ruim twee eeuwen richtte op het publiceren van zeeatlassen en zeemansgidsen.
De belangrijkste uitgaven van de Van Keulens zijn de ‘Zee-atlas ofte Water-werelt‘ en de zeemansgids ‘De Groote Ligtende Zee-Fakkel‘. Van Keulen was zelf geen cartograaf, daarvoor had hij de medewerking van mathematicus Claes Jansz Vooght ingeroepen. Vooght is de maker van de meeste kaarten die Johannes van Keulen heeft uitgegeven.
In 1743 werd Johannes van Keulen aangesteld tot kaartenmaker van de VOC. De firma behield de positie van kaartenmaker tot de opheffing van de Compagnie. Al vóór 1743 trad de firma Van Keulen op als leverancier van stuurmansgereedschappen en kaarten aan de VOC. Vanaf 1728 werden daar geregeld zeemansgidsen aangekocht ten behoeve van de equipage.
Vanaf het begin van de achttiende eeuw beschikte de firma Van Keulen over getekende, grootschalige kaarten van het VOC-gebied waarvan getekende kopieën geleverd werden
Literatuur: Koeman Atlantes Neerlandici IV, Keu 64 (34)
Prijs: Euro 2.450,- (incl. lijst)
