China – John Speed, 1626

FRAAIE KAART VAN CHINA MET RANDVERSIERINGEN “The Kingdome of China”. Kopergravure vervaardigd door John Speed in 1626, hier in een…

FRAAIE KAART VAN CHINA MET RANDVERSIERINGEN

“The Kingdome of China”. Kopergravure vervaardigd door John Speed in 1626, hier in een editie uitgeven door George Humble in 1627 als onderdeel van de “Prospect of the Most Famous Parts of the World“. Later met de hand gekleurd. Afm.: 39,5 x 51 cm.

Deze prachtige kaart van Centraal-Azië ten oosten van de rivier de Ganges is een uitstekende samenvatting van de Europese politieke, culturele en geografische opvattingen over de regio gedurende een groot deel van de 16e en 17e eeuw. China wordt getoond als een uitgestrekt koninkrijk omringd door bergen en de Chinese Muur, “built by ye King of China against ye breaking in of ye Tartars.” Enorme meren zijn verbonden door een reeks rivieren, waarvan vele uitmonden aan de kust. Een ander mythisch waterlichaam, het Chimay-meer, kan worden herleid naar een kaart van Giovanni Battista Ramusio uit 1554.

Naar het westen toe wordt Korea afgebeeld als een eiland, terwijl Japan een zijdelingse oriëntatie heeft op basis van de cartografie van Abraham Ortelius. De landen van Noord-Amerika zijn worden gescheiden door de Straat van Anian rechtsboven, waarbij de waterweg vermoedelijk door loopt naar de legendarische Noordwestelijke Doorvaart. Legendes gaan verder in de annotaties in het binnenland, die verwijzen naar verleidelijke illusies in de woestijn, bronnen van vuurvast materiaal, en een overstromingsverhaal waarin slechts één jongen overleefde door zich vast te klampen aan een boom.

Rond de kaart staan talrijke illustraties en gezichten die typerend zijn voor het cartes-à-figures-ontwerp dat werd bedacht door Nederlandse cartografen in de late 16e eeuw. Bovenaan het blad bevinden zich vier interessante voorstellingen; twee stadsgezichten van Macao en Quinzay (Hangzhou) en twee scènes die “the manner of their traveling by land” en “the manner of their execution” tonen. (De kruisiging die op de laatste wordt getoond, zou christenen in die tijd zeker hebben afgeschrikt). Afbeeldingen aan weerszijde van de kaart tonen mannen en vrouwen van verschillende etnische groepen, inclusief soldaten uit Japan die vroege vuurwapens dragen. Twee decoratieve cartouches, een zeedraak en zeilschepen, waaronder een jonk, maken het tot een fraai geheel.

Achter op de kaart staat “The Description of the Kingdome of China” zoals dit “now vast Empire” wordt waargenomen door Europeanen: “De lucht hier is gematigd en de grond vruchtbaar: de bergen en wilde velden brengen ongelooflijke aantallen vee voort, en de bossen wilde zwijnen, vossen, hazen, konijnen, en andere nuttige dieren, die ons vlees geven als voeding, en huiden voor onze kleding. Het bebouwde land levert op haar beurt een overvloed aan graan, tarwe en gerst; hun hogere peulbomen en hun lagere rijst, het is er in grote overvloed: hun tuinen zijn aangenaam, beplant met allerlei soorten bloemen, die zowel het oog als de neus kunnen verheugen.” “De Chinezen hebben een breed gezicht in een donkere teint, een kromme neus, kleine en zwarte ogen en een zeer dunne baard, maar lang haar op het hoofd: als iemand misvormd is (uit perpectief van de Chinezen) met fraaiere kenmerken, zijn ze net zo geneigd om een grap te maken over een knap en bekoorlijk gezicht, als een grappenmaker zou doen over lelijke gelaatstrekken. De gegoede klasse is gekleed in lange zijden kleding; het gewone volk in linnen, want ze hebben de kunst van wolweven nog niet goed onder de knie. Hun vrouwen tooien hun hoofd met goud en kostbare juwelen, tonen zich zelden zonder grote gevolgen van dienaren. De mannen in hun verschillende bezigheden zijn oneindig arbeidzaam en vindingrijk; het is zeer zeldzaam om een van hen in een vreemd land te zien: noch zullen ze gemakkelijk een vreemdeling in het hunne toelaten, tenzij hij eerst goed is beproefd op zijn eerlijkheid en goede bedoelingen jegens hun staat: ze zijn erg gehecht aan handarbeid, want ze hebben uitstekende praktische vaardigheden; en inderdaad wat dat betreft zijn ze beter dan enig ander volk.”

John Speed (1551-1629) was de bekendste Engelse kaartenmaker uit de tijd van de Stuarts. Speed begon pas laat in zijn leven met het maken van kaarten, hij vervaardigde zijn eerste kaarten in de jaren 1590 en ging pas echt het vak in toen hij al bijna 60 jaar oud was.

De roem van John Speed komt door twee atlassen: “The Theatre of the Empire of Great Britaine” (voor het eerst uitgegeven in 1612), en de “Prospect of the Most Famous Parts of the World” (1627). Hoewel The Theatre begon als alleen een atlas van de Engelse graafschappen, groeide deze met het opnemen van de Prospect later uit tot een indrukwekkende atlas en werd daarmee in feite de eerste wereldatlas uitgegeven door een Engelsman.

Prijs: Euro 4.500,-