EEN VAN DE MEEST GEZOCHTE KAARTEN VAN CHINA
“China“, kopergravure gemaakt door Gerard Mercator, uitgegeven te Amsterdam door Jodocus II en Henricus Hondius in 1619. In de tijd (?) met de hand gekleurd. Verso: Latijnse. Afmeting: 34 x 47 cm.
Van de landen in het Verre Oosten werd China gezien als de rijkste en meest mysterieuze en de missionarissen van de jezuïeten behoorden tot de eersten die de gevaarlijke reis maakten.
Geografisch gezien is de kaart een interessante reeks feiten en fictie. De kaart bevat slechts rudimentaire geografische informatie, aangezien er in het begin van de zeventiende eeuw eigenlijk heel weinig bekend was over de regio. Het meest opvallende van de kaart is de uitgestrektheid van het schiereiland Korea en de manier waarop Chinese muur is afgebeeld (400 leuga lang beschermt zij het Chinese rijk tegen de Tartaren), een wereldwonder in zowel vroegere als moderne tijden. Er wordt verwezen naar “waar de koning van China zijn zetel heeft”. Ondanks de vreemde vorm van het land, is gepoogd om verschillende provincies te laten zien en zijn er meerdere grote steden aangegeven. Het binnenland van China wordt gedomineerd door verschillende grote meren en het mythische “Chiamai Lacus” vormt de bovenloop van vijf grote rivieren in het noordoosten van India. De noordwestkust van Amerika staat in de rechter bovenhoek en er wordt wederom verwezen naar de Tartaarse hordes (evenals de herten en wolven) die in de regio wonen.
Zoals altijd op deze vroege kaarten loert een zeemonster naar een nietsvermoedend schip, een koopvaarder die onderweg is op wat wordt aangeduid als “Chinensis Oceanus“. Deze oceaan is voorzien van uitgebreide arceringen waarmee wordt getracht de beweging van de golven weer te geven.
De eilanden van Japan staan ook op deze prachtige kaart, samen met de afbeelding van een Japans vaartuig. In een van de cartouches zien we een voorstelling van hoe een Japanse ‘misdadiger’ aan het kruis is gebonden (dus niet gespijkerd) en door een Europeaan met een speer wordt bewerkt omdat deze christenen heeft gedood. De opdringerigheid van de jezuïeten die in Japan het Christendom wilden verspreiden, zorgde er uiteindelijk voor dat de buitenlanders werden verjaagd en vanaf 1616 de buitenlandse handel (met een uitzondering voor China) werd beperkt tot de havens van Hirado en Nagasaki. (Waar de Nederlanders -die geen geloofszendelingen waren, maar handelaren- ruim twee eeuwen de enigen waren die met Japan zaken deden.)
Links op de kaart staat een zeilwagen (zoals vaker op vroege voorstellingen van China), met de mededeling dat de Chinezen een inventief volk zijn en dat zij wagen hadden uitgevonden waarmee men op de wind over de vlaktes kon zeilen. Marco Polo had al verteld dat deze veelvuldig in China voorkwamen.
Jodocus Hondius (1563-1612) was de grondlegger van de 17e-eeuwse Amsterdamse uitgeverij van kaarten en atlassen. Hondius was samen met zijn zonen Jodocus II en Henricus en zijn schoonzoon Johannes Janssonius, een belangrijke speler in de cartografie van de Gouden Eeuw en concurreerde met de opkomende uitgeverij van de familie Blaeu.
Toen Jodocus Hondius de koperplaten van de atlas van Gerard Mercator verwierf, nam hij deze kaart op in zijn “Atlas sive Cosmographicae” voor het eerst gepubliceerd in 1606. Dit exemplaar komt uit de editie van 1619 (Ref.: Koeman Me26B).
Prijs: EUR 2.150,-
