BEROEMDE WERELDKAART VAN WILLEM BLAEU
“Nova Totius Terrarum Orbis Geographica Ac Hydrographica Tabula” kopergravure voor het eerst uitgegeven in 1606 door Willem Blaeu in Amsterdam. Later met de hand gekleurd. Afm.: 55 x 41 cm.
Dit is een fraai exemplaar van Blaeu’s klassieke wereldkaart in de zogenaamde Mercatorprojectie (met oppervlaktevervormingen, waarbij gebieden groter worden weergegeven naarmate ze verder van de evenaar liggen). Het is een van de beroemdste afbeeldingen uit de 17e-eeuwse cartografie.
De kaart werd gegraveerd door Joshua van den Ende en is door hem in de plaat rechtsonder gesigneerd. Het is een verkleinde weergave van Blaeu’s wandkaart uit 1605 en verscheen voor het eerst als losse uitgave in 1606. In 1630 werd de kaart opgenomen in Willem Blaeu’s “Atlantis Appendix” en vervolgens in de “Atlas Novus” in alle edities tot 1658. De invloed van de kaart was enorm en hij werd vrij exact gekopieerd door enkele van de grootste Nederlandse cartografen, zoals Pieter van der Keere en Johannes Janssonius. Anderen, zoals de uitgeverij van de familie Hondius, werden gedwongen om hun eigen decoratieve kaarten te vervaardigen om te kunnen concurreren.
Het sierlijke cartouche op de linker bovenhelft van de kaart, vermeldt dat Amerika is ontdekt door Christoffel Columbus in 1492 en dat het land vanaf 1499 de naam draagt van Amerigo Vespucci. De weergave van het land aan de oostkust van Noord-Amerika klopt niet helemaal, waarschijnlijk omdat Indianen berichtten over grote watermassa’s landinwaarts, vermoedelijk de Great Lakes. Californië wordt correct weergegeven als een schiereiland. De Straat Le Maire is duidelijk weergegeven, hij scheidt Tierra del Fuego van Zuid-Amerika en is gekopieerd van een eerdere kaart van Hondius. In het Noordpoolgebied wordt naast Nova Zembla, in de rechter bovenhoek vermeld dat het in 1596 door de Amsterdammer Willem Barentsz is ontdekt. In het Verre Oosten is Korea weergegeven als een eiland en wordt Noord-Australië weergegeven zonder plaatsnamen.
De meest opvallende kenmerken van de kaart zijn de -nieuw voor die tijd- decoratieve voorstellingen rondom het kaartbeeld. De bovenrand toont allegorische figuren van de zon en de maan en de vijf bekende planeten: Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus. Langs de onderste rand zien we afbeeldingen van de zeven wereldwonderen uit de Klassieke Oudheid: de hangende tuinen van Babylon, de Kolossus van Rhodos, de piramiden van Gizeh, het mausoleum van Hallicarnassus, de tempel van Artemis in Efeze, het beeld van Zeus in Olympia en de vuurtoren van Alexandrië. Aan de linkerkant van de kaart voorstellingen van de vier elementen (vuur, lucht, water en aarde) en aan de rechterkant de vier seizoenen.
In het cartouche rechtsonder draagt Blaeu de kaart op aan koopman en burgemeester van Amsterdam Cornelis Hooft.
Literatuur: Rodney Shirley “The Mapping of the World’, no. 255
Prijs: Euro 11.500,-
