Zuidoost-Azië – Johannes Janssonius, 1630
€1.850
BELANGRIJKE VROEGE KAART VAN ZUIDOOST-AZIË, DE FILIPPIJEN EN AUSTRALIË
“Indiae Orientalis Nova Descriptio.“ Kopergravure uitgegeven door Johannes Janssonius, uitgegeven als deel van diens “Appendix” in 1630. In de tijd met de hand gekleurd. Afm. (plaatafdruk): 39 x 50,7 cm.
Deze kaart van Johannes Janssonius, staat bekend om zijn gedetailleerdheid en historische betekenis. Het is met name de enige gedrukte Nederlandse kaart die de ontdekkingen in 1606 van kapitein Willem Jansz (1570-1636) aan boord van de Duyfken weergeeft, een expeditie die leidde tot de eerste gedocumenteerde Europese landing op Australische bodem, aan de westkust van het Kaap York-schiereiland.
In het begin van de 17e eeuw was de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) vastbesloten haar handelsmonopolie in de Oost-Indië uit te breiden. In 1605 werd op initiatief van de VOC door Jan Willemsz Verschoor een expeditie opgezet “tot het ontdecken van het groot land van Nova-Guinea en andere Oost- en Suyderlanden.” Willem Jansz werd gekozen om deze pioniersreis te leiden en vertrok eind 1605 vanuit Bantam (Indonesië). Volgens John Saris, een agent van de Engelse Oost-Indische Compagnie, vertrok de Duyfken op 28 november 1605.
Begin 1606 voer Jansz langs de zuidkust van Nieuw-Guinea en stak vervolgens de Straat Torres over, die hij ten onrechte voor een ondiepe baai aanzag. Hij vervolgde zijn reis langs wat hij dacht dat de kustlijn van Nieuw-Guinea was, terwijl hij in werkelijkheid langs de kust van Australië voer. Zonder het te beseffen, was deze expeditie de eerste gedocumenteerde Europese contact met Australische vasteland.
Daarnaast worden op kaart ook de Filippijnen voor het eerst gedetailleerd weergegeven. Janssonius maakte daarbij gebruik van het werk van VOC cartograaf Hessel Gerritsz. Informatie die door de VOC uit concurrentieoverwegingen in het begin van de 17e-eeuw strikt werd gecontroleerd.
Janssonius’ kaart is niet alleen van belang vanwege de weergave van de ontdekkingen in Nieuw-Guinea, aangeduid als Duyfkens Eylant, maar ook omdat het de enige gedrukte cartografische bron was van een deel van de route van de Duyfken. Hoewel Janssonius een schaalverdeling plaatste in het gebied waar de Australische ontdekkingen hadden moeten worden weergegeven—en dus minder details biedt over Jansz’ bevindingen in Australië—blijft deze kaart een waardevol document in de geschiedenis van de Europese ontdekkingsreizen in de regio.
Prijs: Euro 1.850,- (incl. lijst)
