DE HAVEN VAN NAGASAKI MET VOC FACTORIJ DEJIMA
“Hishū Nagasaki no zu” (Afbeelding van het welvarende Nagasaki), houtsnede uitgegeven in 1778 (An’ei 7) door Ohata Bunjiemon. Afm. 61,3 x 86,7 cm.
De kaart is diagonaal georiënteerd, met het noorden in de rechter bovenhoek. Op deze manier kunnen de schepen fraai worden weergegeven, zo dat ze horizontaal de haven in- en uitvaren. Daarmee staat ook de Nederlandse factorij Deshima (築島), het waaiervormige eiland van ongeveer 70 bij 210 meter, in het midden van de kaart. (Behalve de Nederlandse factorij, zien we linksonder Deshima ook de Chinese factorij.) Linksonder op de prent een overzicht van de afstanden van Nagasaki tot verschillende andere steden. Het zijn afstanden over land en over zee. Er staat bijvoorbeeld dat de afstand van Nagasaki tot Osaka 197 ri (Japanse mijlen) over land en 235 ri over zee is. Verder geeft de kaart een redelijk gedetailleerd beeld van de stad met straten, tempels, heiligdommen, waterwegen, een flink aantal schepen en boten, tuinen en versterkingen. Veel daarvan hebben op de kaart een bijschrift.
Na de verdrijving van de Portugezen uit Japan mochten alleen Chinese en Nederlandse schepen naar Japan komen en was Nagasaki de enige haven die ze mochten betreden. Deshima werd in 1641 de factorij voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en vormde tot het einde van de jaren 1850 het enige contact van Japan met Europa.
Op de kaart zien we op het kunstmatige eiland een Nederlandse vlag, een paar huizen, een aanlegplek voor schepen en de brug die de handelspost met het vasteland verbond. In de tijd van het maken van de kaart bestond het eiland uit opslagplaatsen en enkele woningen, aangegeven als grijze blokken en huizen met daken.
Het leven op Deshima was eentonig. De Nederlanders leefden er onder strikte beperkingen. Behalve voor het een jaarlijks bezoek aan de shogun in Edo (het tegenwoordige Tokio), mochten zij niet van hun eilandje af. De bezetting bestond in het handelsseizoen van augustus tot november doorgaans uit een Opperkoopman, een tweede koopman, enkele Onderkooplieden en een aantal assistenten, waaronder de dokter.
Dit is een van de eerste Japanse kaarten van Nagasaki, er zouden er in meer volgen – telkens iets verbeterd – in 1821 en een iets kleinere versie van deze kaart weer 40 jaar later, aan het eind van de jaren 1860, toen meer buitenlandse handelaren in Nagasaki waren neergestreken.
Dit is een zgn. Nagasaki-prent, een houtsnede betrekking hebbend op Nagasaki, die populair waren in de Edoperiode (1603-1868). Ze tonen vaak buitenlanders of hun vreemde voorwerpen, zoals schepen. De prenten voorzagen in een behoefte, Japanners waren nieuwsgierig naar de buitenlanders in hun land en werden vaak gekocht als souvenirs door Japanse reizigers tijdens hun verblijf in Nagasaki. Vanwege de kwetsbaarheid van het dunne papier waarop ze gedrukt waren, zijn ze tegenwoordig zeldzaam geworden.
Prijs: Euro 2.450,-
