Groningen – Erven Homann, 1784

GRONINGEN EN OMMELANDEN

“Nova Totius Provinciae Groningo-Omlandiae in Belgio Tabula,” kopergravure vervaardigd door Franz Ludwig Güssefeld en uitgegeven door de Erven Homan te Neurenberg in 1784. Later met de hand gekleurd. Afm. 45,5 x 53 cm.

De provincie is in landstreken opgedeeld: het Hunsingo (roze), Fivelingo (geel), Westerkwartier (geel), Oldambt (groen), Westerwolde (roze) en het Stadsgebied van Groningen (groen). De stad Groningen, ligt in het midden.

Bovenaan rechts ligt het kustgebied van de Dollart, een inham van de Waddenzee die in de late middeleeuwen door overstromingen ontstond en waarvan het water in de achttiende eeuw geleidelijk weer werd ingepolderd. Duidelijk herkenbaar zijn ook de veengebieden van het Oldambt en de Veenkoloniën, die in deze periode door turfwinning en kanalenontwikkeling sterk in opkomst waren.

De kaart is versierd met een cartouche linksonder met de titel en rechtsonder met het wapen van Groningen gehouden door twee leeuwen. Een windroos in het noordwesten geeft de oriëntatie aan, waarbij het noorden boven ligt.

Güssefeld, werkzaam voor de uitgeverij Homann te Neurenberg, stond bekend om zijn nauwkeurige en helder gegraveerde kaarten. Deze kaart maakt deel uit van een reeks provinciale kaarten van de Republiek der Verenigde Nederlanden, vervaardigd na 1770 op basis van de modernste gegevens uit Hollandse bronnen.

De kaart is dan ook een nauwkeurige verkleining van de wandkaart van Theordorus Beckeringh die een par jaar eerder werd gemaakt. Hoewel Beckeringh van de Groninger Staten een privilege (een soort copyright) had gekregen voor de duur van 15 jaar, werd deze al na 3 jaar door de firma Homann geschonden. De Groninger Staten, noch de gedupeerden konden daar iets aan doen. Hoogstens konden ze de handel in deze concurrerende kaarten in hun eigen stad verbieden en boetes opleggen, maar daarbuiten hadden ze geen macht.

Prijs: Euro 495,-