EEN VAN DE OUDSTE EN FRAAISTE STADSGEZICHTEN VAN HAARLEM
Ets vervaardigd door Jan van der Velde II naar het ontwerp van Pieter Jansz. Saenredam. Uitgegeven in 1628 als illustratie in “Beschryvinge ende Lof der Stad Haerlem” van de hand van Samuel Ampzing. 2e staat van 4. Afm. (plaatafdruk) 16,2 x 23,9 cm.
We zien het stadhuis van Haarlem op de Grote Markt. Op deze plaats stond eerst het jachtslot voor de Graven van Holland, gebouwd in 1250. Graaf Floris V gebruikte dit jachtslot als woonhuis wanneer hij naar Haarlem kwam om belastinggeld te innen. Tijdens een grote stadsbrand in 1351 brandde het slot bijna helemaal af.
Na de herbouw werd het gebouw in gebruik genomen als stadhuis. Uit die periode dateert het gebouw zoals dat er nu nog steeds staat. In dezelfde tijd werd de Vierschaar gebouwd voor het gerechtelijk bestuur, herkenbaar aan de vier zuilen aan de rechtervoorzijde van het gebouw. Vóór de Vierschaar stond het schavot waar misdadigers werden gestraft.
Onder de voorstelling een beschrijvend gedicht (hier enigszins hertaald):
“Hier ziet u het paleis dat Willem, graaf en koning,
heeft tot zijn hof gesticht en koninklijke woning,
Net als het grafelijke hof
te Haerlem is geweest, tot onze eer en lof.
Nu is hier het raadhuis waar van stadswegen,
de raden bezig zijn om goede raad te plegen,
Daar waar recht gesproken wordt wanneer er twist ontstaat,
en waar wordt gestraft hij die zich te buiten gaat.
Hoe kan een land bestaan, waar de goede zeden,
waar de wetten-tucht met voeten wordt getreden?
Zoals de ziel het lijf is van de levens band,
zo is gerechtigheid het leven van een land.”
Pieter Jansz. Saenredam (1597 – 1665), was een Noord-Nederlandse kunstschilder, tekenaar en prentmaker, die vooral bekend werd door zijn stadsgezichten en verfijnde tekeningen en schilderijen van het interieur van kerken, waarin het lijnperspectief prachtig tot uiting komt.
Jan van de Velde II (1593 – 1641) was een Nederlands kunstschilder, tekenaar en bovenal prentkunstenaar. Hij vervaardigde onder meer portretten, maar verwierf vooral faam als tekenaar en etser van landschappen. Zijn werk beïnvloedde andere meesters in het genre, onder wie Rembrandt.
Literatuur: Hollstein’s Dutch & Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts ca. 1450 – 1700, nr. 421.
Prijs: VERKOCHT
