HET GRAAFSCHAP ZEELAND
“Zeelandia Comitatus”, kopergravure uitgegeven door Willem Blaeu als deel van diens “Atlas Novus” tussen 1640-1655. In de tijd met de hand gekleurd. Verso: Franse Latijnse tekst. Afm.: 38 x 49,5 cm.
Deze kaart van Willem Jansz. Blaeu berust in principe nog op de kartering van Jacob van Deventer, maar er is veel toegevoegd. De steden zijn afgebeeld als plattegrondjes met hun omwalling en hun bolwerken. In Zeeuws-Vlaanderen zijn de in verband met de oorlogshandelingen geïnundeerde gebieden aangegeven; Aardenburg en Axel liggen als eilanden in het overstroomde land en we zien een groot aantal schansen in dit gebied, waar toen het front lag tussen Staatse en Spaanse legers. Toch is er ook landwinst te zien want ten zuidwesten van Terneuzen is een deel van het overstroomde gebied in de Braakman opnieuw ingepolderd. Aan de oever ligt het fort Mauritius, in 1586 aangelegd door prins Maurits om deze nieuwe polders te beschermen tegen de Spanjaarden die de stad Philippine aan de overkant van de Braakman bezet hadden. Na 1633, toen Philippine was veroverd, had het fort geen betekenis meer en is het spoedig daarna in verval geraakt.
Ten oosten van Tholen, aan de overkant van de Eendracht, zijn in het geïnundeerde gebied de schansen afgebeeld en benoemd. Om de Zeeuwse eilanden zijn de dijken aangegeven; de Westkappelse Zeedijk is nauwkeurig afgebeeld met kribben. De Zuid-Hollandse eilanden hebben geen kribben gekregen.
Een gedeelte van het verdronken Noord-Beveland met Colijnsplaat en Kats dat in 1598 en 1616 weer werd ingepolderd is als zodanig aangegeven, maar de vorm van dit geboed is niet in overeenstemming met de werkelijkheid.
Heel klein is Sint Joostland aanwezig dat, zeer recent, in 1631 werd gewonnen. Merkwaardigerwijs is het land van Borssele dat in 1616 werd bedijkt nog nat aangegeven en, aangezien de kaart in alle jaren dat hij door Blaeu werd uitgegeven nooit werd bijgewerkt, blijft deze verouderde voorstelling decennia bestaan.
Rechtsonder wordt de kaart opgedragen aan dichter en pensionaris van de stad Middelburg Simon van Beaumont (1574-1654). Hij vertegenwoordigde de Staten van Zeeland bij de Staten Generaal en als buitengewoon ambassadeur vervulde hij diplomatieke missies in Polen, Denemarken en Zweden.
Linksboven het wapen van Zeeland onder een baldakijn met de titel. Het wapen en het titelbaldakijn worden gedragen door nereïden.
Literatuur: Blonk – “Zelandia Comitatus. Geschiedenis en Cartobibliografie van de provincie Zeeland tot 1860”, nr. 31
Prijs: Euro 650,-
