Ice yacht – Lodovico Guicciardini, 1613

“Seylende Ysschuyt” kopergravure toegeschreven aan Claes Jansz. Visscher en uitgegeven in 1613 door Lodovico Guicciardini. Later met de hand gekleurd. Afm. 13,8 x 19,6 cm.

Na de Slag bij Nieuwpoort in 1600 kwam de werktuigbouwkundige Simon Stevin (1548-1620) op het idee om een wagen met een zeil te bouwen. Hij legde het plan voor aan Prins Maurits, destijds stadhouder van Holland en Zeeland, aan wie Stevin sinds 1593 privélessen wiskunde gaf. Tevens diende Stevin als ingenieur in het leger van de prins. Maurits, die veel waardering voor Stevin had, zag wel wat in het voorstel en liet de zeilwagen op zijn kosten bouwen.

De eerste rit met het nieuwe voertuig werd in februari 1602 gemaakt. Met een toen ongekende snelheid van 50 km per uur werd over het strand in twee uur de afstand Scheveningen– Petten afgelegd. Na die eerste tocht gebruikte Maurits de zeilwagen nog vele malen om zijn gasten mee te vermaken.

Uit deze strandwagen is in Nederland de ijsschuit ontstaan. Op 17 januari 1600 had Adriaan Terrier, wonende buiten Haarlem, octrooi gekregen voor het maken van ijsschuiten: “een Schuit daar meede men sonder Paarden te behoeven seer spoedelijken soude moogen zeilen over het Ys” . De snelheden waren niet gering: in twee uur tijds konden zeven mijl worden afgelegd.

De Nederlandse uitvinding waaide vervolgens over naar Amerika en de Baltische Staten. De eerste ijsschuiten kenden een eenvoudige opbouw: boten, voorzien van een mast, op een brede houten balk van ongeveer dezelfde lengte met op de beide uiteinden een soort schaatsen gemonteerd, die lopers worden genoemd. Dergelijke houten ijsschuiten hadden een gewicht van tussen de 300 en 500 kg. Desondanks kon men er, afhankelijk van de wind en de kwaliteit van het ijs, hoge snelheden mee bereiken. De eerste ijsschuiten, vaak rijk versierd met houtsnijwerk, waren vooral het bezit van welgestelde mensen. Net als prins Maurits gebruikten ze de ijsschuit voor recreatief vermaak.

In de ijsschuit moest men zich goed inpakken tegen de kou. Het ijszeilen is wel beschreven als het aller koudste vermaak.

Prijs: Euro 850,-