Amsterdam – Johannes Janssonius, 1657
BEROEMDE PLATTEGROND VAN AMSTERDAM
“Amstelodami Celeberrimi Hollandiae Emporii Delineatio Nova.” [Nieuwe tekening van het beroemde Amsterdam in Holland]. Kopergravure van Amsterdam uitgegeven door Johannes Janssonius in 1657, prachtig in de tijd met de hand gekleurd. Verso: Latijnse tekst. Afm. 42,5 x 54,5 cm.
Deze uitgave van de plattegrond van Amsterdam van Johannes Janssonius werd vervaardigd voor diens beroemde stedenboek “Urbium Totius Belgii Seu Germaniae Inferioris”. De Amstel is in die tijd nog een kronkelende rivier die door het hart van de stad loopt en alleen door de aandelenbeurs van Hendrick de Keyser en de vismarkt aan de Dam wordt overdekt
Het was geen origineel werk, Janssonius had zijn kaartbeeld ontleend aan een plattegrond van Henricus Hondius die ook al door Joan Blaeu op de markt was gebracht en deze geactualiseerd tot 1657 (zo staat het nieuwe stadhuis op de kaart van Janssonius en is ‘s Lands Zeemagazijn gereed). Links en rechts bevinden zich smalle lijsten met namen van gebouwen, sluizen, markten, poorten, enzovoorts, waarvan de nummers verwijzen naar de kaart. Het opnemen van twee wapenschilden in de bovenhoeken komt al voor in de stedenboeken van Georg Braun en Franz Hogenberg vervaardigd aan het eind van de 16e eeuw. Bij Braun en Hogenberg staat tegenover het stadswapen (hier links met de keizerskroon) het wapen van het gewest. Dat is door hier vervangen door een wapenschild met het zegel van de stad.
Om de stad ligt nog de middeleeuwse stadswal, maar die zou met de geplande Vierde Uitleg aan de zuid- en oostkant van de stad worden verlegd. In de halfgroene buitenwijken aan de rand van de stad is het verloop van een nieuwe stadswal rond de geplande uitleg al ongeveer aangeduid. Rond 1650 zou echter de Amsterdamse vroedschap kiezen voor een veel ruimer verloop en was de kaart feitelijk al verouderd.
Literatuur: Marc Hameleers “Kaarten van Amsterdam 1538-1865”, nr. 39
Prijs: VERKOCHT
