GRONINGEN – DE ‘GROTE JAPPÉ’
“Kaart van de Provincie Groningen met een gedeelte van Drenthe & Vriesland. Opgemaakt door J.H. Jappé, Verificateur van het Kadaster in de Provincie Groningen.“ Gegraveerd door Wilhelm Cornelis van Baarsel, gedrukt bij de Kunst-plaat drukkerij van Wed. A. Koning en J.F. Brugman en uitgegeven door Jan Oomkens in 1835. In de tijd met de hand gekleurd, met latere toevoegingen. Lithografie in vier bladen van elk 62 x 82 cm, (samen 124 x 164 cm).
Om te komen tot een eerlijke grondbelasting werden van 1816 tot 1831 overal in Nederland plaatselijke opmetingen gedaan en kaarten gemaakt waar alle percelen op voorkwamen. Door de steendruktechniek kon er inmiddels zeer fijn gedrukt worden en staan er veel molens met kerken op getekend.
Jan Hendrik Jappé (1783-1855) was ingenieur- vérificateur van het kadaster en hij maakte dan ook gebruik van de vele landmeetkundige gegevens die sedert de instelling van deze dienst door de Fransen in 1811 beschikbaar waren gekomen. Hij was degene die de vele plaatselijke kadasterkaarten tot één provinciale kaart samenvoegde, waarmee Groningen dankzij Jappé de eerste provincie was die over een op deze minutieuze kadastrale gegevens gebaseerde kadastrale kaart kon beschikken.
Perfect is de kaart nog niet, er mist een schaalaanduiding en de oriëntatie is gebrekkig want deze is niet op het noorden gericht. Desondanks maakte de als commerciële op de markt gebrachte kaart furore en vond navolging in de andere gewesten. (Zie bijvoorbeeld hier voor de kaart van Friesland.)
De grote kaart van Jappé was de voorloper van de Topografische en Militaire Kaart (TMK) die na 1860 ter beschikking kwam.
De kaart werd in 1837 ook als verkleinde versie (70 x 73,5 cm) op de markt gebracht. De vierbladige kaart werd in 1844 herdrukt met toevoeging van de Oostpolder die in 1841 werd ingepolderd.
Literatuur:
- Piet H. Wijk “Groninga dominium, Geschiedenis van de cartografie van de provincie Groningen en omliggende gebieden van 1545-1900” (2006), kaartnr. 120.1
- Meindert Schroor “De Atlas van Kooper, oude kaarten van de provincie Groningen” (2003), blz. 46-47, kaartnr. 62.
Prijs: VERKOCHT
