Den Helder met “De Buitenhaven het Nieuwediep in 1873”, lithografie vervaardigd door Armand naar het ontwerp van J.C. Lach (??), uitgegeven door Berkhout & Co. Later met de hand gekleurd. Afm. (afbeelding) 19,5 x 31 cm.
In 1782 werd in het Nieuwe Diep door de aanleg van dijken en leidammen een oorlogshaven ingericht. Bijna gelijktijdig begon de aanleg van een kleine werf en kielplaats om de schepen te onderhouden en te repareren. Tien jaar later werd dit ‘Nieuwe Werk’, de voorloper van de latere werf Willemsoord, in gebruik genomen.
De Engels-Russische inval van 1799 en de voortgaande strijd met Engeland in de Franse tijd, maakten de noodzaak van een verdere versterking van de havenwerken duidelijk. Keizer Napoleon gaf in 1811 na zijn bezoek aan Den Helder, opdracht van het dorp de grootste marinebasis van het land te maken. Er kwam een ontwerp voor een haven met werven, dokken en magazijnen, een kanaal naar zee met een sluis en diverse vestingwerken.
De werkzaamheden werden, nadat Napoleon in 1813 het veld moest ruimen, voortgezet onder Koning Willem I. In 1822 werd het werfcomplex overgedragen aan de “Koninklijke Nederlandse Zeemacht”. Na het gereedkomen van het Commandementsgebouw in 1827 kon het etablissement, intussen “Willemsoord” gedoopt, in gebruik worden genomen. Het was op dat moment de modernste marinewerf van Europa.
Op de prent (rechts op de achtergrond) staat ook het ‘Graanpakhuis‘, vernoemd naar de functie die het in 1864 kreeg. Het is het oudste, grootste en meest markante gebouw op het huidige werfterrein.
In de schaduw van de marinehaven groeide Den Helder ook voorspoedig als visserij- en koopvaardijhaven. Er ontstonden nieuwe woonwijken die al snel groter waren dan het oude dorp. In 1845 was het handjevol inwoners gegroeid tot 9000. Op het hoogtepunt van de bedrijvigheid werkten op het werfcomplex meer dan 2000 mensen.
In 1854 wordt de adelborstenopleiding in Den Helder gevestigd. In 1869 wordt het Koninklijk Instituut voor de Marine gebouwd.
De welvaart wordt groter als in 1865 de spoorweg gereed komt. De spoorweghaven aan het Bassin krijgt grote hoeveelheden goederen te verwerken.
In de jaren ’70 van de negentiende eeuw begint van Den Helder de stoomvaart op Indië. Dit is het sein tot de oprichting van een aantal sleepbootrederijen.
Er wonen ruim twintigduizend mensen in Den Helder als het jaar 1875 aanbreekt.
Prijs: VERKOCHT
