Gevecht voor de kust van Noord-Holland – Dirk Langendijk, ca. 1799

Gevecht voor de kust in de stromende regen . Pentekening met gewassen Oost-Indische en grijze inkt van de hand van…

Gevecht voor de kust in de stromende regen . Pentekening met gewassen Oost-Indische en grijze inkt van de hand van Dirk Langendijk. Gesigneerd en gedateerd op de achtersteven van de sloep rechtsonder “Dirk Langendijk 1799”. Afm. 11,7 x 17,5 cm.

Dirk Langendijk (1748-1805) legde zich vooral toe op het uitbeelden van onderwerpen van militaire aard, met ruiterij en artillerie: het optrekken en bezetten van wachtposten, tumult tussen burgers en patriotse korpsen (1780-1786) en de aankomst van Pruisische troepen in ons land (1787). Ook de landing van het Brits-Russische leger in Noord-Holland (1799) en de gevechten tussen dat leger en het Frans-Bataafse leger waren voor hem aanleiding tot het maken van fraaie tekeningen. Een flink aantal van zijn tekeningen werden op plaat overgebracht en gedrukt.

Langendijk beeldde de verschillende scènes die de oorlog met zich meebracht op een indrukwekkend gevarieerde en treffende manier uit. De rampspoedige gebeurtenissen die in die tijd in de Nederlanden plaatsvonden, boden hem daarvoor volop inspiratie. Hij laat ons oproer en plundering zien als de treurige gevolgen van burgerlijke onenigheid, evenals het oprukken van buitenlandse legers over onze grenzen of bevroren rivieren tot in het hart van het verscheurde vaderland. Dit alles toont Langendijk ons met zijn vaardige tekenpen en zijn kunstige penseel, alsof hij erbij was als een kalme toeschouwer.

Hij laat ons dappere strijders met een kille huivering aanschouwen; woedend stormt de cavalerie, door rook en stof omgeven, in tegen vooruitgestoken bajonetten en aanhoudend vuur van de infanterie, terwijl ze al hakkend en schietend vooruitgaan. De grond ligt bezaaid met kreunende gewonden, lijken, dode of stervende paarden en allerlei oorlogstuig. In andere scènes toont hij ons de baldadige woede en wilde uitspattingen van losgeslagen soldaten, of de rampen die bij een oorlog horen, zoals het wegvoeren van vee onder het oog van wanhopige boeren, het ontploffen van een wagen met buskruit in een kerk die tot een oorlogsmagazijn was omgevormd, of de verschrikkelijke verwoesting veroorzaakt door de explosie van een bom, en vele andere schrikwekkende en akelige taferelen, die echter ook worden afgewisseld met vrolijkere en luisterrijke gebeurtenissen zoals vredesonderhandelingen, de terugkeer van de soldaat bij zijn haard en altaar, en het juichend vieren van de vrede, met schitterend vuurwerk en feestelijke verlichting.

Langendijk blinkt uit in de weergave van woelige scènes van het oorlogsrumoer. Veel van dergelijke scènes zijn niet natuurgetrouw te tekenen of te schetsen. Langendijk tekende voor zijn composities afzonderlijke beelden ‘naar de natuur’; getalenteerd als hij was, combineerde hij vervolgens wat hij zag met de beschrijvingen die men hem gaf, tot een nauwkeurige weergave van gebeurtenissen. Door de vrijheid die hij had in de compositie van de groepen, wist hij met een groot contrast tussen licht en schaduw een prachtig effect te bereiken, en door subtiele toonverschillen bracht hij een treffende samenhang in het geheel. Hier zien we gevechten voor de kust in de stromende regen, vermoedelijk tijdens de Brits-Russische expeditie naar Noord-Holland in 1799.

Zijn tekeningen zijn doorgaans uitvoerig uitgewerkt: elk figuurtje, zowel van dieren als van mensen, kan op zichzelf worden beschouwd. De verschillende emoties van de mensen zijn soms op hun gezicht te lezen. Ook de kleding met bijzondere details, is over het algemeen nauwkeurig uitgewerkt.

Prijs: Euro 1.450,-
GERESERVEERD