Rotterdam – Joan Blaeu, 1649

“Rotterdam”, kopergravure uitgegeven door Joan Blaeu als deel van diens stedenatlas “Novum Ac Magnum Theatrum Urbium Belgicae Liberae Ac Foederatae.”…

“Rotterdam”, kopergravure uitgegeven door Joan Blaeu als deel van diens stedenatlas “Novum Ac Magnum Theatrum Urbium Belgicae Liberae Ac Foederatae.” Later met de hand gekleurd. Afm. ca. 42 x 54 cm.

In 1648 was met de Vrede van Munster de Tachtigjarige Oorlog beëindigd. De Republiek der Verenigde Nederlanden was een van de machtigste staten van Europa, welvarend, met een vloot die de zeeën beheerste. Toonaangevend was Amsterdam, het centrum van de wereldhandel. In het zuidelijk deel van de Republiek, aan de mond van Rijn en Maas, had Rotterdam zich ontwikkeld tot de tweede handels- en havenstad van de Nederlanden. In zekere zin zijn Amsterdam en Rotterdam als elkaars concurrenten te beschouwen, maar aan de andere kant had Rotterdam een heel eigen plaats in de economie van de Republiek, die eerder een aanvulling op de Amsterdamse handel en scheepvaart was. Zo waren voor Rotterdam vooral de relaties met Frankrijk en Engeland van belang. Met de economische betekenis was ook het economische gewicht van Rotterdam in de verhouding tot andere Hollandse steden toegenomen. Vanzelfsprekend was dit uitermate bevorderlijk voor het zelfbewustzijn van de bestuurders van de stad en de kringen waaruit deze voortkwamen; veranderingen in het stadsbeeld getuigen hier van.

In de tweede helft van de 17e-eeuw stond Rotterdam op het hoogtepunt van zijn bloei. De oorlogen met Engeland en Frankrijk tastten de positie van de Nederlandse Republiek echter aan; ze maakten een eind aan de Nederlandse hegemonie op zee en berokkenden scheepvaart, handel en nijverheid veel schade. Duidelijk is dat ook de Rotterdamse economie hieronder te lijden had, wat niet wegneemt dat de verfraaiing van de stad en de afbeelding hiervan op kaarten en stadsgezichten tot het einde van de zeventiende eeuw bleven doorgaan.

De stad Rotterdam heeft op deze kaart de vorm van een driehoek met een zijde aan het water. De stad wordt doorsneden door de Maasdijk, die hier Hoogstraat genoemd wordt. Ten noorden ervan ligt, beschermd door de dijk, de oude kern van de stad met daarin de Grote of Sint- Laurenskerk. Buitendijks, maar binnen de stadsvesten, lagen aan beide kanten van de Rottemonding twee voormalige gorzen of kwelders: het Oost- en het Westnieuwland. De Nieuwlanden vormden het stadsdeel waar de vissers en de met de visserij samenhangende bedrijvigheid was geconcentreerd. Aan de zuidzijde vormden de Blaak en de Nieuwe Haven de stadsgrens. In het begin van de zeventiende eeuw is de stad uitgebreid met een voor die tijd enorm groot havengebied: de Scheepmakershaven, de Wijnhaven, de Leuvehaven en het Haringvliet. Ook de oude vestinggracht, de Blaak en de Nieuwe Haven werden als haven in gebruik genomen. De vele schepen in deze havens moeten getuigen van de Rotterdamse zeehandel.

Door deze uitbreiding ontstond de karakteristieke stadsdriehoek van Rotterdam, zoals we op deze plattegrond zien. In de linker bovenhoek staan de wapenschilden van Holland (links) en Rotterdam (rechts; vier leeuwen, twee zwarte en twee rode, op een goudkleurig veld met daaronder een groene band doorsneden door een witte band die de Rotte symboliseert).

Prijs: Euro 2.350,-