Zeventien Provinciën – Justus Danckerts, ca. 1680

“Novissima et accuratissima XVII Provinciarum Germaniae Inferioris Delineato” [Nieuwste en nauwkeurigste weergave van de XVII Provinciën der Nederlanden]. Kopergravure vervaardigd…

“Novissima et accuratissima XVII Provinciarum Germaniae Inferioris Delineato” [Nieuwste en nauwkeurigste weergave van de XVII Provinciën der Nederlanden]. Kopergravure vervaardigd door Abraham Deur (werkzaam 1666-1714) uitgegeven door Justus Danckerts rond 1680. In de tijd fraai met de hand gekleurd. Afm. ca. 47,5 x 56 cm.

De godin van de wijsheid Athene, met begeleidende uil en Fama de godin van de eeuwige roem met haar bazuinen, staan bovenaan het titel cartouche. Ook Hercules met zijn knots en cape van de huid van de door hem overwonnen leeuw siert de titel van het stuk. Over de Nederlanden waken verder de godin van de voorspoed Fortuna met in haar hand de Hoorn des overvloeds en Ceres, godin van de graanoogst. Op de legenda links de klimmende Nederlandse Leeuw, waaronder het familiewapen van Johan Munter hangt. Munter was een rijke Amsterdamse koopman die tussen 1670 en 1683 het ambt van burgemeester van Amsterdam bekleedde. Aan hem is de kaart opgedragen.

Met de Val van Antwerpen in 1585 werd een feitelijke scheiding veroorzaakt tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden en de 17 provincies vielen in 2 delen uiteen. Er kwam een grens waardoor de Zeventien Provinciën werd opgesplitst in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Zuidelijke Nederlanden.

Door de emigratie en de politieke situatie verschoof het economische zwaartepunt naar het noorden. De Opstand tegen de Spanjaarden ging door en ondertussen verdeelde het geloof het hele continent in twee delen. Heel Europa was nu één groot strijdtoneel en de conflicten werden pas in 1648 bij de Vrede van Münster opgelost. Daarin werd onder andere de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden door Spanje als soeverein erkend. De scheiding van de noordelijke en de zuidelijke Nederlanden was op dat moment definitief.

Toch komen nog tot ongeveer 1800 regelmatig kaarten van de Zeventien Provinciën voor. Dat had enerzijds te maken met de enorme kosten voor het veldwerk en voor het graveren dat voor het vervaardigen van nieuwe kaarten noodzakelijk was, maar kwam ook door onduidelijke grenzen van het gebied in het oosten en zuiden van de VII Provinciën.

Literatuur:

•  Hans Spikmans “Germania Inferior, cartobibliografie van de Zeventien Provinciën der Nederlanden 1548-1831”, kaart 156-1

Prijs: Euro 850,-