Vaeshartelt – Theodore Müller + Lemercier, 1863

“Plan général des trois châteaux Vaesharteld”, lithografie in kleur vervaardigd door Theodore Müller en uitgegeven door Lemercier te Parijs in…

“Plan général des trois châteaux Vaesharteld”, lithografie in kleur vervaardigd door Theodore Müller en uitgegeven door Lemercier te Parijs in 1863 (of 1864). Uit het “Album dédié à mes enfants et mes amis“.  Afm. : (incl. tekst) ca. 46 x 60 cm.

Wie in de tweede helft van de negentiende eeuw een reisje per trein maakte van Maastricht naar Meerssen moet ongeveer de zelfde visuele ervaring van het landschap hebben opgedaan als dominee Jacobus Craandijk in 1883:”…de tamelijk hooge spoorwegdijk … vergunt ons aan weerskanten een ruimer uitzigt, dan ons van den rijweg zou te beurt vallen. Onbekend is ons de welige landsdouw niet, maar met genoegen zien we haar rijke afwisseling van heuvels en dalen, van velden en bosschen, zich nog eens voor ons ontrollen, terwijl het stoompaard ons in snelle vaart er doorheen voert. Of wij daardoor de gelegenheid verliezen, Vaeshartelt en de overige bezittingen van den heer Petrus Regout in bijzonderheden te bezigtigen, weten wij niet, maar de eigenaar heeft gezorgd, dat landgenoot en vreemde voldoende op de hoogte kunnen komen van al het fraais, dat de kunst er heeft aangebragt.”

Dominee Craandijk refereert hier aan het bijzonder mooi uitgegeven ‘Album dédié à mes enfants et mes amis’ dat Petrus Regout had laten illustreren in Parijs met prachtige chromolitho’s, die de reiziger moesten verlokken tot een bezoek aan diens arcadia. Niet minder dan als een feeëriek wandel paradijs waar natuur en architectuur hand in hand gingen, zo heeft hij al zijn bezittingen laten vereeuwigen in dat album. Sprookjesachtige en kleurrijke prenten op groot formaat tonen Regouts rijkdom, zijn trots, zijn villa’s, als parels aan een snoer geregen.

In 1841 kocht de Maastrichtse industrieel Petrus Regout het 118 hectare grote, van oorsprong middeleeuwse landgoed Vaeshartelt in opdracht van koning Willem II om dienst te doen als koninklijk jachtslot. Na de dood van Willem II kwam het kasteel in 1851 in handen van Regout zelf, die het eerst als buitenverblijf en vanaf 1863 als vaste verblijfplaats ging gebruiken. Op een 7 ha groot terrein liet hij vanaf 1853 door de Belgische tuinarchitect J. Gindra een Engelse landschapstuin aanleggen met exotische bomen, ruime gazons waarin bloemperken, vijvers, fonteinen (aangedreven door een stoommachine), prieeltjes en follies lagen.

Op korte afstand van Vaeshartelt liet Regout de bestaande villa Klein Vaeshartelt verbouwen. Bomenlanen verbonden Vaeshartelt met andere landgoederen van Petrus Regout in het gebied ten noorden van Maastricht, zoals kasteel Meerssenhoven en La Grande Suisse.

Een paar jaar na het overlijden van Petrus Regout in 1878 was het grootste deel van de parkversiering verdwenen. De familie Regout heeft het kasteel enkele generaties in bezit gehad, tot 1953. Daarna was het gebouw tientallen jaren in gebruik als jeugdherberg. Thans is er een luxueus hotel in gevestigd.

Op deze imposante prent zien we Groot Vaeshartelt in volle glorie, als het ware in vogelvlucht vanuit de lucht geschilderd. Het Paleisje vormt met de Oostvleugel en het Koetshuis een carré rondom de eerste Binnenhof. De verlengde Noordvleugel en de schuur vormen met de eeuwenoude tuinmuren een tweede carré. Nu ligt daarin de Geheime Tuin, toen waren daar de nutstuinen. Vóór het kasteel zien we het pas aangelegde park van architect Gindra met waterpartijen en vijvers. Met de grote en de kleine brug, de pagode met badhuis en bibliotheek, de ijskelder met theekoepel. Rechts het monument voor de Koning. Links het boerderijcomplex. Daarachter: vele hectaren bossen, akkers en velden. De bomenlanen zijn goed zichtbaar en hadden toen dus al een behoorlijke leeftijd. Bij de entree het chalet en het prieel, en in de Weide voor den Pachter het gebouw op palen. Op de voorgrond zien we Klein Vaeshartelt, gelegen aan de grote weg van Maastricht naar Nijmegen. Daarvóór nog de pas aangelegde spoorweg van Maastricht naar Aken, waarvan Regout één van de pioniers was.

Prijs: Euro 650,-