Amsterdam – Olfert Dapper, 1663

AMSTERDAM MET DAAROP DE DERDE UITLEG

Amsterdam met d’uytlegging van ’t Jaer 1613”, kopergravure voor het eerst uitgegeven in 1663 door Jacob van Meurs als deel van Olfert Dapper’s “Historische beschryving der Stadt Amsterdam”. Hier mogelijk uitgegeven als deel van andere werken over Amsterdam uit 1664 (door Filips von Zesen) of 1693 (door Casparus Commelin). Later met de hand gekleurd. Afm. 27,5 x 36 cm.

In de linkerbovenhoek van de kaart zien we het wapen van Amsterdam en in de rechterbovenhoek het stadszegel. Buiten de singelgracht, en voornamelijk ter weerszijden van de Amstel is een aantal landerijen tussen de sloten, onderverdeeld in kleinere percelen. De meeste hiervan hebben een akkerbouwbestemming, maar ook tientallen huizen en molens staan ingetekend. Door de vele schepen op de voorgrond in het IJ wordt sterk de aandacht gevestigd op de relatie van de stad met handel en zee.

Over de afgebeelde situatie schrijft Dapper dat “ontrent den Jare zestien hondert twaelf is de stadt aen de Nieuwe-zijde met een aerde wal, van het Blaeuw Hoofd tot aen de Heilige-wegspoort, van twalef Bolwerken versterkt, en een gantsche nieuwe stad, gelijk men die geemenlijk noemt, verrijkt; en deze nieuwe stad begrijpt het al ‘tgene, dat buiten d’Oost-zijde van de Heeregragt gelegen is.” Het gebied dat Dapper beschrijft, kennen we tegenwoordig beter als de Jordaan.

De kaart is ten tijden van publicatie in Dapper’s boek niet helemaal actueel. De Halvemaansbrug (gebouwd in 1626) en de aanplempingen in de Amstel (ook gerealiseerd in 1626) zijn weliswaar op de kaart aangegeven, maar het West-Indisch Pakhuis op Rapenburg (1641) en het nieuwe Waalseiland (1644) ontbreken.

Prijs: VERKOCHT