Figuratieve kaart van Amsterdam – Nicolaes Visscher + Daniel Stoopendaal, ca. 1700

FIGURATIEVE KAART VAN AMSTERDAM “Amstelodami veteris et novissimae urbis accuratissima delineato“. Plattegrond gegraveerd naar het ontwerp van Daniël Stalpaert en…

FIGURATIEVE KAART VAN AMSTERDAM

“Amstelodami veteris et novissimae urbis accuratissima delineato“. Plattegrond gegraveerd naar het ontwerp van Daniël Stalpaert en omstreeks 1700 uitgegeven door Nicolaes Visscher. De stadgezichten zijn etsen van de hand van Daniël Stoopendaal (ook wel Stopendael). In de tijd met de hand gekleurd en op linnen gemonteerd. Afmetingen (prent) 82 x 96 cm.

Amsterdam groeit sterk in de 17e en 18e eeuw. Verschillende uitgevers spelen hierop in en er verschijnt om de zoveel jaar een nieuwe plattegrond. Het laten maken van een geheel nieuw kaartbeeld is kostbaar, evenals het graveerwerk en vaak werden daarom de koperen platen, die voor eerdere uitgave reeds hadden gediend, hergebruikt. Ze werden waar nodig gecorrigeerd en bijgewerkt.

Deze rijk versierde plattegrond, was dan ook vanaf 1662 al vaker door Nicolaes Visscher op de markt gebracht. In dat jaar besloot de vroedschap de stad opnieuw te vergroten, de halvemaanvorm van Amsterdam werd daarmee een feit. Zie ook hier. Amsterdam bevond zich toen op het toppunt van haar macht.

Aan de onderrand zien we een fraai profiel van de stad, geflankeerd door de godin van de vruchtbaarheid, Juno en de beschermster van de steden, Minerva. De eerste ontvangt geschenken van vier putti die de werelddelen voorstellen. Minerva kijkt waakzaam over de stad en wordt vergezeld van putti met een jakobsstaf, een kompas en een globe. Het zijn de attributen die nodig zijn om schepen succesvol rond de wereld te kunnen laten varen.

Rondom de plattegrond is door de uitgever een serie van 16 etsen van gebouwen gemonteerd die benadrukken hoe fraai Amsterdam is. Deze combinatie van prenten is een onbekende, niet in de literatuur voorkomende compositie!

Vanaf linksboven met de klok mee:

• De Nieuwe Kerk, gezien vanaf de Dam. Met links een hoek van het Stadhuis en een doorkijkje naar de Nieuwezijds Voorburgwal. Rechts de huizen op de Dam.
• Stadt Huys van vooren – Het nieuwe (ingewijd in 1655) stadhuis met rechts een gedeelte van de Nieuwe Kerk. Links de Gasthuissteeg (thans: Paleisstraat), gezien naar Nieuwezijds Voorburgwal.
• De Koopmans Beurs – De binnenplaats van de eerste (gereed in 1611) aandelen beurs ter wereld, gebouwd door Hendrick de Keyser, gezien vanuit de Damzijde naar de Rokinzijde richting Spui.
• De Oude Kerck – gezien vanaf de Oudezijds Voorburgwal van over het water, op de voorgrond rechts de Oudekerksbrug.
• De Wester Kerck -gezien langs de Prinsengracht, in zuidelijke richting.
• De Portugeese Joode Kerk – De Portugees-Israëlitische Synagoge, met links de ingang aan de Muiderstraat en huizen aan de Rapenburgerstraat.
• Het Diaken Weeshuys van de Blaau Brug te sien – het Diaconie Weeshuis in de Zwanenburgerstraat, thans staat hier de Stopera.
• De Cleveniers Doelen aen den Amstel – Gezien vanaf de Halvemaansbrug via de Binnen Amstel naar de Munt. We zien aan de Nieuwe Doelenstraat de Kloveniersdoelen en de toren Swygh Utrecht. In de Kloveniersdoelen kwamen tot het midden van de 18de eeuw de kloveniers bijeen, een onderdeel van de Amsterdamse schutterij. In 1882/83 werden de gebouwen gesloopt om plaats te maken voor het nieuwe Doelen Hotel.
• De Uyterse Poort – De Utrechtsepoort, gezien van de overzijde van de Singelgracht. Links het paardenwed met zwemmers. De Utrechtsepoort was een van de acht toegangspoorten tot Amsterdam  gelegen aan de zuidkant van het Utrechtseplein, tegenwoordig het Frederiksplein. Sinds 1968 staat hier De Nederlandse Bank.
• De Leydse Poort – Singelgracht gezien uit noordwestelijke richting Leidse Poort. De poort werd gesloopt in 1862, thans staat hier het American Hotel.
• De Haarlemmer Poort – Gezien over de Singelgracht in noordelijke richting naar de Haarlemmerpoort. Op de achtergrond huizen aan het Smallepad, links molen De Beer. In 1837 was de naar ontwerp van Hendrick de Keyser gebouwde poort zo bouwvallig geworden dat besloten werd tot afbraak. Vlak bij de plek van de vorige, verrees de nog bestaande Haarlemmerpoort.
• De Nieuwen Brugh – gezien vanaf het IJ, later het Open Havenfront, met ingang van het Damrak en links de Oude Teertuinen (later aan de Prins Hendrikkade).
• De Monkelmans Toren – We zie de Prins Hendrikkade en de Oudeschans. Op de voorgrond de Kikkerbilssluis, daarachter Montelbaanstoren. Links het Westindisch Huis.
• De Luyterse Nieuwe Kerk – We zien de Singel de Ronde koepel van de Lutherse Kerk.
• De Noorder Kerk – gezien over de Prinsengracht, met links de ingang van de Anjeliersgracht (thans de Westerstraat).
• De Zuyder Kerk- gezien vanuit zuidoostelijke richting. Links de Zandstraat.

Prijs: VERKOCHT